10-05-2019, 12:59 AM
[1] Kitabın aslında «turukun» kelimesi «tarîkun» olarak yazılmıştır. Fakat «ya» noktasızdır.
[2] Kitabın aslında «ev- harfi mükerrerdir.
[3] Kitabın aslında «kavluhum» kelimesi «kavluhû» olarak yazılmıştır.
[4] Kitabın aslında «ğayruhû* kelimesi «ğayru» olarak yazılmıştır.
[5] «ve alâ hâze´l kavi» cümlesi kitab metninin dip notunda varid olmuştur.
[6] 230 H. / 844 M. yılı dolaylarında vefat eden Hüseyin bin Muhammed En-Neccar´m mu´tezile ile Ehli Sünnet arasında bir mezhebi vardır ki o, kendi ismi ile isimlenen bir fırkanın reisi idi- O fırkadan «Neccariye» adı ile başka bir fırka meydana çıkarak bazı işlerde Neccar´a muvafakat edip bazı işlerde de muhalefet eden taraftarlarının isimleri ile müstakil olarak bulundu. Muhammed bin îsa İd, Berğus lâkabı ile bilinir. Buna tabi olanların fırkası bu fırkalardan olup kendisine, «Ber-ğûsiyye. fırkası denir. Bak: (El-Fark Beyne´l-Firak, 120, 127.) İbn Murtaza, (El-Munye Ve´l - Emel) nam eserinin 27- sayfasında şöyle der : O, Ebu´l - Hüzeyl El-Allâf m meclisinde bulunurdu. Ebu´l Huzeyl´in vefat tarihi: 235 H. / 849 M. ve bak: Neybrıç´m incelemesi, «El-İntisar», s. 133, 134 ve 216-230.
[7] Kitabın aslında «kâlû» kelimesi «kale. olarak yazılmıştır.
[8] Zındık sözü, âlemin iki asıl olan ziya ve karanlıktan meydana geldiğini söyliyen mecûsilere ve maniviyye mezhebine bağlı olanlara söyleniyor idi. Sonra bu sözün anlamı genişliyerek her mulhid ve bîd´at sahibi olanlara söylenir oldu. Ve sonra daha ileri varılarak mâzhebi ehli sünnet mezhebine muhalif olan herkese veyahut ozanlar ve yazarlardan içki âleminde bulunup o yaşantıyı sürdüren kimselere söylenir oldu- Bak: «Tarîh-ul îlhâd Fi´l-İslâm» s. 23-53. Dr. Abdurrahman Bedevi´nin. T. Kahire, 1945 kitabının «Ez´zendeke. bahsine. Ve bak: «El-Fihrist Libn´in-Nedim», s. 445-473, T. El-Mektebet´üt - Ticariyye, Kahire.
[9] Seneviyye : Âlemin var olması için iki, kadîm ve idare kudretinde olan asıl ispat eden mecûsîlerden ibarettir- Bunlar, hayır ile şerri, ziya ile karanlık arasında taksim ediyorlar. Bak: Şehristânî´nin «El - Miîel ve´n - Nihal» adındaki eseri, c. II, s. 72, 23; T- Bağdat ve «El-Fihrist Libn´in-Nedim», s. 442-484; T. Kahire. El-Mektebet´üt - Ticariye.
[10] Kitabın aslında «mea» kelimesi «ve ilâ* olarak yazılmıştır.
[11] Kitabın aslında «bi´l kıdemi» kelimesi «bi´l ademî» olarak yazılmıştır.
[12] Kitabın aslında *bi kıdemi» kelimesi noktasızdır.
[13] Kitabın aslında *ve kezâlike küllü cveherin» bu ibare mükerrerdir.
[14] Ebu Bekir Muhammed bin Şebib, mu´tezile mezhebinin ileri gelen âlimlerinden biridir. îbni Murtaza onu, mezhebin yedinci tabakasında sayıp tevhîd hakkında bir kitap yazdığını zikreder- O, Nezzam´ın taraftarlarından
biri idi. Böylece kendisi Hicrî üçüncü yüzyılın ortalarında yaşıyan bilginlerden olmuş olur. Mu´tezile, onun, mürcie mezhebini benimsemekle itham etmiştir. Bak: «El-Munye ve´1-Emel», s. 40 ve «El-Farku Beyne´l - Firak., s. 20, 69. 122, 125.
[15] Kitabın aslında «kezâlike» kelimesi «zallke» olarak yazılmıştır.
[16] Kitabın aslında «innemâ» kelimesi mükerrer olarak yarılmıştır.
[17] Kitabın aslında «es´iletun» kelimesi «esviletu» olarak yazılmıştır
[18] Bu ibare, kitabın aslının dip notunda varid olmuştur. Kendisi ile mânâ doğru ifade edilmektedir.
[19] Kitabın aslında ... kelime okunamamıştır. Kitabı yazan da buna işaret etmektedir. Bu işaretin de kelimenin zait oiduğunu göstermektedir. Mânâ ise onsuz da doğrudur.
[20] Kitabın aslında «haleka halkan bilâ hacetin limenâfiihîm» ibaresi, «haleka haikan bilâ hacetin tesbutu lehû limenâfühim» olarak yazılmıştır. Biz, bu ibare-siz de mânânın doğru olduğuna inanmaktayız.
[21] Kitabın aslında «limenâfü´n. kelimesi «elmenâfiu* olarak yazılmıştır.
[22] Kitabın aslında .ve kavluhû. kelimesi «vehuve kavluhû» olarak yazılmıştır.
[23] Kitabın aslında «tahte» kelimesi noktasız "te" harfi ile yazılmıştır.
[24] «Ebu Mansur rahimehullah* ibaresi, kitabın aslından tam naânâsiyle silinmiştir-İbareden hip bir iz yoktur.
[25] Kitabın aslında -velâ muhdesen* kelimesi mükerrer olarak yazılmıştır.
[26] Kitabın aslında «sebekat kudretühû» cümlesi «sebeka kadruhû» olarak yazılmıştır.
[27] Kitabın aslında «zâtuhû» kelimesi «fi´luhû» olarak yazılmıştır.
[28] Kitabın aslında «vahd&niyyetl mûcidihî» cümlesi «vahdaniyyetuhû mevcûduhû» olarak yaalmıgür.
[29] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 227-248.
[30] Kitabın aslında -yulâimuhû» kelimesi «yulâvimuhû» olarak yazılmıştır.
[31] Kitabın aslında .fimâ yedulluhû. cümlesi «fîmâ lehû yedüllühû. olarak yazılmıştır.
[32] Kitabın aslında «feyectenibu» kelimesi noktansızdır.
[33] Kitabın aslında «feyüs´idu» kelimesi «feyus´idu vahdehû» olarak varid olmuştur
[34] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 248-251.
[35] Kitabın aslında .ed´da´nu ve zaane» kelimeleri, göç etti anlammadır. Kamus-u muhit maddesine bak.
[36] Kitabın aslında «el´isneyni» kelimesi «isneyni. olarak yazılmıştır.
[37] Kitabın aslında «illâ» kelimesi olarak yazılmıştır. Ben onu «illâ» ile tashih ettim.
[38] Kitabın aslında «ğayrihâ» kelimesi •gayri* olarak yazılmıştır.
[39] Kitabın aslında «tûcedu» kelimesi «yûcedu* olarak yazılmıştır.
[40] Kitabın aslında «fesebete» kelimesi «kad fesebete» olarak yazılmıştır.
[41] Kitabın aslında «neterektuhû» kelimesi «terektuhû» olarak yazılmıştır.
[42] Kitabın aslanda «vekânâ» kelimesi «vekâne» olarak yazılmıştır.
[43] Kitabın aslında .gayrihî. kelimesi -gayrî» olarak yazılmıştır
[44] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 251-256.
[45] Kitabın aslında «yeerî» kelimesi dip not olarak yazılmıştır.
[46] Kitabın aslında «vecedehû» kelimesi «veceduhû. olarak yazılmıştır.
[47] Kitabın aslında «vehuve mea zâlike bâridun» ibaresi «vehuve zâlike vehuve nâdirim* olarak yazılmıştır.
[48] Kitabın aslında «el´cevâhira» kelimesi «el´civâra» olarak yazılmıştır
[49] Kitabm aslında «kâne» kelimesi «mâ kâne> olarak yazılmıştır.
[50] Kamusta «Rüzgâr, Batı rüzgârı´na dönüştü» denildiğinde denir ki o, şimalden esen rüzgâr´a tekabül eder.
[51] Aslında «vefi´htilâfiha ve´tilâfihâ» ibaresi «ve´htilâfuhâ ve´tüâfuhâ fi» böylece yazılmıştır.
[52] Kitabın ashnda «tekûnıu kelimesi «yekûnu» olarak yazılmıştır.
[53] Kitabın ashnda *iz> kelimesi
[54] Kitabın aslının dip notunda «el´-ıynu zıhâbu sur´atin* ibaresi varid olmuştur ki bununla mânâ doğru olur.
[55] Kitabın aslındaki dip notta kitabı yazan bu ibarenin metinden olduğuna işaret eden kaydiyle bu ibare yazılmıştır
[56] Kitabın aslında «velâ» kelimesi «en lâ» olarak yazılmıştır.
[57] Kitabın aslında •es´sâniu. kelimesi «es´smâu» olarak yazılmıştır.
[58] Kitabın aslında «yekûnu, kelimesi «tekûnu» olarak yazılmıştır.
[59] Kitabın aslında «ileyhâ» kelimesi •ileyhi» olarak yazılmıştır.
[60] Kitabın aslında «tet´abu» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[61] Musannif «el´aynu» kelimesiyle cevheri kastediyor.
[62] Kitabın aslında «el´ciddetu» noktasızdır. O, «el´milku» veyahut «lehû» mekulesi-dir. Bak: Gazâlî´nin : Mi´yâru´l - îlmi Fî - Fenni´l - Mantık, s. 200 ve 208 ve Yusuf Kerem´in .Tarîhu´l - Felsefeti´l - Yunam´ye», s.
120 T. Kahire, 1946.
[63] Kitabın aslında =semmete mâ zükire» ibaresi .ve semmete fîmâ yezkuru» olarak yazılmıştır.
[64] Kitabın aslında .veameluhû» kelimesi .veilrauhû» olarak yazılmıştır. Ben dip notta olarak tashih ettim.
[65] Kitabın aslında «ve itbâin» cümlesi «ve´l itbâi» olarak yazılmıştır, (be) harfi ise noktasızdır.
[66] Kitabın aslında «bimâihâ kaalebethâ» ibaresi «alâ gayri bimâihâ kallebethu»
olarak yazılmıştır. Kitabı nesheden, dip notta şu ibareyi ilâve etmiştir: .bimâihâ gayri mâihâ». Eğer kitabı neshedenin ilâve ettiği ibareyi kabul edecek olursak, ibare «alâ gayri bimâihâ gayri mâihâ bimâihâ kallebethu> bu şekilde ifade edilir. Burada «mâihâ» kelimesinden «bimâhiyetihâ» kelimesini kasdetmektedir. Buna göre ibarenin mânâsı şöyle olur : Hehûlâya hâkim ve müessir olan kuvvet, hakikaten heyulayı değişikliğe uğrattı ve onun mahiyetindeki kuvvetiyle onu değiştirdi
[67] Kitabın aslında «alâ fenâi mâkallebehû. ibaresi «alâ fenâihâ kallebethu» olarak yazılmıştır. Bu hususu kitabın dip notunda tashih ettim ve bu tashihi ihtiyar ettim.
[68] Kitabın aslında «ve hazâ» kelimesi «ve huve» olarak yazılmıştır.
[69] Nezzam, Basra mutezilelerinin ileri gelenlerinden biri olan Ebu İshak İbrahim bin Seyyar bin Hani´dir. Kendisi 221 H. / 835 M- yahut 231 H. / 845 M. yılı içinde vefat etti- Bak: Doktor Muhammed Abdülhadi bu Reyde´nin .Kitâb-u İbrahim bin Seyyar en-Nezzam», T. Kahire, 1946, M.
[70] Kitabın aslında *leyset bitaviletin* cümlesi «Ieyse bitavîlin» olarak yazılmıştır.
[71] Kitabın aslında «sâret» kelimesi *sâre> olarak yazılmıştır.
[72] Kitabın aslında «tavîleten» kelimesi «tavîl» olarak yazılmıştır.
[73] Kitabın aslında «innehû» kelimesi «el´emru mnehû» olarak yazılmıştır.
[74] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 256-270.
[75] Sümeniyye oğulları budîstlerdir. îslâmdan önce Mavera´un - Nehir ülkelerinin halkının çoğunluğu bu mezhepten idi. Sümeniler demek, Sümeniyye´ye mensup olduğunu ifade eder. Onlar, yeryüzü ehlinin ve dinlerin en cümert olanlarıdır. Onların mezhebi, şeytanı reddetmek üzere kurulmuştur. Bak: Kitab´ül - Fihrist, Li-îbn´in -Nedîm., s- 484, T. Kahire, El-Mektebet´üt - Ticâriyye.
[76] Bu ibarenin metinden olduğuna işaret edilmesiyle beraber dip notta varid olmuştur.
[77] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 270-271.
[78] Kitabın aslında «esbetû» kelimesi «esbete» olarak yazılmıştır.
[79] Kitabın aslında «elzemû» kelimesi elzeme» olarak yazılmıştır.
[80] Kitabın aslında «yekûlü» kelimesi .yekûmu» olarak yazılmıştır.
[81] Kitabın aslında «lehâ» kelimesi «lehû» olarak yazılmıştır.
[82] Kitabın aslında «el´havâssi» kelimesi «el´hâssi» olarak yazılmıştır.
[83] «Mümteddü» kelimesi kitabın aslında böyle yazılmıştır. Onun «yümkinu» kelimesiyle tashih edilmesi doğru olur.
[84] Kitabın aslında «nakîda» kelimesindeki «nun», .ya. ve «dat» harfleri noktasızdır.
[85] Kitabın aslında «ellezî yecidu» cümlesi -eUezîne yecidû. olarak yazılmıştır.
[86] Kitabın aslında .bimâ. kelimesi .imâ» olarak yazılmıştır.
[87] Kitabın aslında «ğaşiye» kelimesi noktasızdır.
[88] Kitabın aslında «seterehû» kelimesi merbut noktalı 4a» iledir.
[89] Kitabın aslında «el´cedbu» kelimesi «el´ciddu» olarak yazılmıştır-
[90] Kitabın aslında «küllünü» kelimesi «kullu» olarak yazılmıştır.
[91] Kitabın aslında «hayyeten meyyiteten» kelimeleri -hayyen meyyiten» olarak yazılmıştır.
[92] Kitabın aslında ya´rifuhâ» kelimesi «ya´rifuhû» olarak yazılmıştır.
[93] Kitabın aslında «yağtezî» kelimesinde «ya», «ğayuı» ve «za>» harfleri noktasızdır
[94] Kitabın aslında «yahtemilu» kelimesi «veyahtemilu» olarak yazılmıştır.
[95] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 271-276.
[96] Kitabın aslında «gayre mûtenâhiyetin. kelimesi «gayrî mütenâhin» olarak yazılmıştır.
[97] Kitabın aslında bu «fâilete* kelime noktasızdır.
[98] Kitabın aslında «fâilete» kelimesi .faile» olarak yazılmıştır.
[99] Kitabın aslında «âyisen» kelimesi böylece noktasız olarak yazılmıştır. Biz musannifin «eyese. kelimesi ile «kahera» mânâsını kasdettiğine inanıyoruz. Kamusta da gerçekten «el´eysu» kelimesinin mânâsı «el´kahru» olduğu yazılmaktadır. Bunun mânâsı doğrudur.
[100] Kitabın aslında «lâ* edatı «illâ. olarak varid olmuştur.
[101] Kitabın aslında «zî» kelimesi «ev zî» olarak yazılmıştır-
[102] Kitabın aslında «beğat» kelimesi noktasızdır.
[103] Kitabın aslında •minhâ. kelimesi «minhu» olarak yazılmıştır.
[104] Kitabın aslında «tedfeuhû» kelimesi «yedfeuhû» şeklinde varid olmuştur.
[105] Kitabın aslında «nefsini, kelimesi «nefsihû olarak yazılmıştır.
[106] Kitabın aslında «lizâlike» kelimesi cvezâlike» olarak yazılmıştır.
[107] Kitabın aslında «bicevherihî» kelimesi «bicevherin» olarak yazılmıştır.
[108] Kitabın aslında kelime noktasız olarak varid olmuştur.
[109] Kitabın aslında «eleyse ba´du» ibaresi «eleyse küllü ba´de» olarak yazılmıştır.
[110] Kitabın aslında «ev mütemâssîne» ibaresi dip not halinde yazılmıştır.
[111] Kitabın aslında «el´fecru» kelimesi noktasız «ha» harfi ile yazılmıştır.
[112] Kitabın aslında «iz» kelimesi *izâ> olarak yazılmıştır.
[113] Kitabın aslında «yuhbirûne» kelimesi .mın» harfinden başkası noktasız olarak yazılmıştır.
[114] Kitabın aslında «haberun» kelimesi «lıayrun» olarak yazılmıştır.
[115] Kitabın aslında «vukuunu» kelimesi «ve kuvvetlin» olarak yazılmıştır.
[116] Kitabın aslında «el´âmireyni» kelimesi «el´emreyni» olarak yazılmıştır.
[117] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 276-284.
[118] Disaniye bir fırkadır ki, onun reisi olan Disan´m adı ile bilinir. Disan, esasta bir nehrin ismidir ki, bu fırkanın kurucusu o nehrin kenarında doğmuştur. Bunun için doğmuş olduğu nehrin ismi ile çağrılmıştır- Kendisi, Maniviyye mezhebinin kurucusundan önce gelmişti. Her iki mezhep de birbirlerine yakındırlar. Bunlar, âlemin İki aslı bulunduğunu, onlarm da ziya ile karanlığın olduğunu söylerler. Fakat sıfatlan ve kurtulmaları ve imtizaç etmelerinin keyfiyeti hakkında ihtilâf etmişlerdir. Bak: «İbni - Nedim´in "El-Fihrist" adındaki eseri, s. 474, T. Kahire, El-Mekte-bet´üt - Ticârİyye ve Şehristânî´nin. «El-MÎIel ve´n-Nihal», c II, s- 88, 89, T. Bağdat.
[119] Kitabın aslında «limâ» kelimesi «mâ» olarak yazılmıştır.
[120] Kitabın aslında «haşûnetuhâ. kelimesi «haşûnetuhû» olarak yazılmıştır.
[121] Kitabın aslında «eş-şekku» kelimesindeki «sın» harfi noktasızdır.
[122] Kitabın aehnda .ve kezâlike» kelimesi «vezâlike» olarak yazılmıştır
[123] Kitabm aslında «bivesâkihâ. kelimesi .bivesâkıhî» olarak yazılmıştır.
[124] Kitabın aslında bu ibare, dip not olarak varid olmuştur. Onunla mânâ doğru olur.
[125] Kitabın aslında .el´imtizâcu» kelimesi «fi´l imtizacı» olarak yazılmıştır.
[126] Kitabın aslında «sümme» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[127] Kitabin aslında «yurcâ» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[128] Kitabın aslında «bade. kelimesinde «be» harfi noktasızdır.
[129] «Liyesiîe» metinin dip notunda varid olmuştur.
[130] Kitabın aslında «ve ta´zîme» kelimesi «ve liazîmin» olarak yazılmıştır.
[131] Kitabın aslında «ya´melu» kelimesi «ya´lemu. olarak yazılmıştır. Dip notta bunu düzelttim.
[132] Kitabın aslında «vehuve» kelimesi mükerrer olarak yazılmıştır.
[133] Kitabın aslında kelime farklı yazılmıştır.
[134] O, iki Ca´fer´den biridir. Birincisi, Ca´fer bin Harb ki, mu´tezile mezhebinin ileri gelen âlimlerinden «Ebu´l- Fadl» künyesiyle bilinir ve onların yedinci tabakasındandır. Bu yedinci tabaka, Muhammed bin gebib´in bulunduğu tabakanın aynısıdır. İkincisi ise, Ebu Muhammed, Ca´fer bin Mübeşşir´dir. Her ikisi ile örnek verilirdi- Ve şöyle denirdi : İki Ca´fer´in ilmi ve zühtü tıpkı İyi gidişatta iki Ömer´le örnek verildiği gibi. Bak : «El-Münye Ve´1-Emel», s. 41, 42, 43 ve El-İntisar, s. 231.
[135] Kitabın aslında
[136] Kitabın aslında «bi´t-tesniyeti» kelimesi noktasızdır.
[137] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 284-293.
[138] Markiyûnîler Markİyon´un (Marcîon) mezhebini benîmsiyenlerdir. Onlar, Dîsânîler-den önce gelmişlerdir. Ve kendileri Hristiyanlardan bir taife olup Menâniyye ve Di-Şâniyye mezheplerine çok yakındır. Onlar, kadim olan ziya ve karanlıktan ibaret olan iki asim bulunduğunu ispat ettiler ve yine üçüncü bir asıl ispat ettiler ki, o, orta ve
ceraedici bir karakterde bulunup onunla imtizaç hasıl olmuştur. îbni Nedim´in, «El-Fihrist» adındaki eseri, s- 474, T. El-Mektebet´ül - Ticariyye, Kahire, Şehristânî´nİn .El-Milel Ve´n-Nihal», c. 2, s. 89-91, T. Bağdad eserine bak.
[139] Kitabın aslında bu kelimeden sonra «ba´de´ssuâli min ennehum min eyne kâlû» yani »onlardan sualden sonra, onlar nereden söylediler » anlamını taşıyan ibare varid olmuştur ki, onunla manâ doğru olmaz-
[140] Kitabm aslında buradaki kelime okunamamıştır.
[141] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 293-295.
[142] Şehristânî´nİn «El-Milel Ve´n - Nihal» adlı eserindeki sözlerinden şunlar istinbat edilmiştir : Gerçekten mecûsîler ziya ve karanlıktan ibaret olan âlemin iki kadim aslı bulunduğunu söyliyen seneviyelerden ibarettir. Fakat o, bunları asıl mecûsîler seneviyelerden ayırıyor ki, onlar, iki aslın kadim ve ezelî olmaları caiz değildir, bilakis ziya ezelîdir, karanlık da sonradan var olan hadistir, diye İddia etmişlerdir-Sonra yine kendi aralarında karanlığın hadis olmasının sebebleri hakkında ihtilâf etmişlerdir. Biz şuna inanıyoruz ki : Gerçekten Mâtürîdî burada asıl mecûsîlerden bahsediyor. Bak : Şehristânî´nİn «El´Milel Ve´n-Nihal», c. 2, s. 72, 73, T. Bağdad.
[143] Kitabın, aslında *istecâzû> kelimesi noktasız "ra" harfi olarak yazılmıştır.
[144] Kitabın aslında «bifi´lin» kelimesi «yefalu» olarak yazılmıştır.
[145] Kitabın metninde «ve kâne minhıu ibaresinden sonra «fekad minhu» ibaresi varit olmuştur. Onsuz da manâsı doğrudur.
[146] Kitabın aslında «eş´gerru» kelimesinden sonra «el´hayru. kelimesi varid olmuştur^ Onsuz da mâna doğrudur.
[147] Kitabın aslında -tenfau. kelimesi «yenfau» olarak yazılmıştır.
[148] Kitabın aslında bu ibare .felem yedurr Iienfusihâ mu´ziyeten» olarak varid olmuştur-
[149] Kitabın aslında «cealehâ» kelimesi «ceale» olarak yazılmıştır.
[150] Kitabın aslında «tenfau» kelimesi «ve yerfau» olarak yazılmıştır»
[151] Kitabın aslında «bi´nniami. kelimesi noktalı ´ğayn´ harfi ile yazılmıştır.
[152] Kitabın aslında *cemîu» kelimesi «cem´u» olarak yazılmıştır.
[153] Kitabın aslında «iberan» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[154] Kitabın aslında *bimuâdâtin> kelimesi, açık ´te´ harfi ile yazılmıştır
[155] «veibkâi» kelimesiyle «veittikâi» kelimesini kasdetmiştir. Fakat böyle olmasını tasvip etmek güçtür. Çünkü ondan sonra gelen kelime okunmamaktadır.Kitabın aslında *........> kelime okunamamiştır-
Kitabın aslında «limekrûhetin» kelimesinde ´te´ harfi noktasızdır.
[156] Kitabın aslında .hissin» kelimesi ´ha´ harfi olmadan yazılmıştır.
[157] Kitabın aslında «hakâikehâ- kelimesi .vehakâikuhâ» olarak yazılmıştır
[158] Kitabın aslında *ve yünşiuhâ» kelimesi noktasızdır.
[159] Kitabın aslında «yerâ» kelimesi ierâ» olarak yazılmıştır
[160] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 295-300.
[161] Kitabın aslında «risâletuhû» kelimesi »lirisâletihî» olarak yazılmıştır.
[162] Kitabın aslında «küllin» kelimesi «likülli» olarak yazılmıştır.
[163] Kitabın aslında «yenâluhâ» kelimesi
[164] Kitabın aslında -yedfeuhû» kelimesi «yedfeu» olarak yazılmıştır.
[165] Kitabın aslında «aybun» kelimesi noktasız olarak gelmiştir.
[166] Kitabın aslında «lihikmetin. kelimesi «el´hikmetu» olarak yazılmıştır.
[167] Kitabın aslında «liba´dın. kelimesi, «biba´duu olarak yazılmıştır.
[168] Kitabın aslında «veyestevcibu» kelimesi «veyestevcibû» olarak yazılmıştır.
[169] Kitabın aslında .kerîmen» kelimesi «lirubbemâ» olarak yazılmıştır.
[170] Kitabın aslında .liyedüllûhum» kelimesi «liyedüllühüm» olarak yazılmıştır.
[171] Kitabın aslında «vemedârin» kelimesf olarak yazılmıştır.
[172] Kitabın aslında «el´mihnetu» kelimesi noktasızdır-
[173] Kitabın aslında .ağziyetün» kelimesi «fî ağziyetin» olarak yazılmıştır.
[174] Kitabın aslında «menaha* kelimesi noktasız olarak gelmiştir.
[175] Kitabın aslında «min» kelimesi «minhu» olarak yazılmıştır.
[176] «Mîn´el umûri» bu ibare, metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber metnin dip notunda yazılmıştır.
[177] Kitabın aslında «indehum» cümlesinden sonra «lehum» kelimesi varid olmuştur. Onsuz da manâ doğru olur.
[178] Kitabın aslında «vessale» kelimesi şekilsizdir.
[179] Kitabın aslında «yu´teberu. kelimesi «veyu´teberu» olarak yazılmıştır.
[180] Kitabın aslında bu ibare metinden olduğuna işaret edilmekle birlikte dip notta yazılmıştır.
[181] Kitabın aslında «bezlu» kelimesi noktasız «dâl» harfi iledir.
[182] Kitabın aslında -veyeruddühâ- kelimesi «veyeruddü» olarak gelmiştir-
[183] Kitabın aslında «na´lemu» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[184] Kitabın aslında «el´hakkı. kelimesi mükerrerdir.
[185] Kitabın aslında «el´eşğale» kelimesi noktasızdır.
[186] Kitabın aslında «lir´rusüli» kelimesi «er´rusülü. olarak yazılmıştır.
[187] Kitabın aslında «tüfâdîhâ» kelimesi noktasız ve ´ye´ harfi bulunmadan yazılmıştır´
[188] Kitabın aslında »bil muâzereti» kelimesi «bil mevâddi» olarak yazılmıştır.
[189] Kitabın aslında «âyene» kelimesinden sonra .aleyhi. kBİîm«i yazılmıştır ki, onsuz da manâ doğru olur.
[190] Kitabın aslında «ma´rûfun* kelimesi «mu´rafün» olarak yazılmıştır.
[191] Kitabın aslında fetecîu» kelimesi «mecîun» olarak yazümıştir
[192] Kitabın aslında, metinden olduğunu işaretle beraber «kelimetuhum. cümlesi dip notta varid olmuştur.
[193] O, Ebu İsâ El-Verrâk´dır. Mulhid ve Rafızî olan ibni Râvendî´nin de hocosıdır. Kendisi Seneviyye ve Menâniyye mezhebinden olup râfızlüği ortaya koymuştur. Hicrî 247 yılında ölmüştür. Bak : «EUhtisâr», s. 38, 97, 149, 150, 152, 155, 205, 241.
[194] Kitabın aslında «lehum» kelimesi «lehû» olarak varid olmuştur. Ben onu dip notta «Iehum> olarak tashih ettim.
[195] Kitabın aslında «zâlike» kelimesinin metinden olduğuna işaret edilmekle beraber dip not olarak yazılmıştır.
[196] Kitabın aslında «anhum. kelimesi «anhu» olarak yazılmıştır.
[197] Kitabın aslında -sahibûhum» kelimesi «sahibûhu* olarak yazılmıştır.
[198] Kitabın aslında «fevecedûhum» kelimesi «fevecedûhu. olarak yazılmıştır.
[199] Kitabın aslında «zahirîne esfiyâe etkıyâe. ibaresi, «zâhîran safîyyen takıy-yen* olarak yazılmıştır.
[200] Kitabın aslında «ahvâlinim» kelimesi .ahvâlîhû olarak yazılmıştır.
[201] Kitabın aslında «kevnuhum» kelimesi «kevnuhû- olarak yazılmıştır.
[202] Kitabın aslında «yukîmuhum. kelimesi «yukimuhû- olarak yazılmıştır.
[203] Kitabın aslında «veyec´aluhum. kelimesi «veyec´alühû» olarak yazılmıştır.
[204] Kitabın aslında
[205] Kitabın aslında «umûrehum» kelimesi «umûrehû» olarak yazılmıştır.
[206] Kitabın aslında «ekramehum» kelimesi «er´ramemu- olarak yazılmıştır.
[207] Kitabın aslında «umenâu. kelimesi «âminen» olarak yazılmıştır.
[208] Kitabın aslında «vahyihî. kelimesi «vechi. olarak yazılmıştır.
[209] Kitabın aslında «fehum. kelimesi «fehuve» olarak yazılmıştır.
[210] Kitabın aslında -men» kelimesi «mimmâ> olarak yazılmış ve silinmiştir.
[211] Bu ibare ile Allah-u Teâlâ´nın şu âyetlerine işaret ediyor : «Ey Resulüm de ki: Yemîn olsun, eğer insanlar ve cinler, bu Kur´an´m benzerini getirmek üzere top-lansalar, birbirlerine yardımcı da olsalar, yine onun benzerini getiremezler.» (Isra sûresi, âyet 88). «Haydi Kur´an gibi bir söz getirsinler, eğer doğru söyiiyenler-se...» (Tur sûresi, âyet 34).
[212] Bakara, âyet, 94.
[213] Al-i İmran, âyet, 61.
[214] Hûd, âyet, 55
[215] El-Mâide, âyet, 67
[216] îsrâ sûresi, âyet. 88
[217] Kitabın aslında *neşee» kelimesi «nüşûun» olarak yazılmıştır.
[218] Kitabın aslında «nüşûihî» kelimesi .nesûhu. olarak yazılmıştır.
[219] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 301-324.
[220] O, Ebul Hüseyin Ahmet bin Yahya bin İshak Er-Râvendî´dir. Râvend, Isfahan dolaylarında bir köyün adıdır. Kendisi oraya nisbet edilmiştir. Bağdad´a yerleşmiş olup ilk günlerinde mu´tezile mezhebinden idi. Sonra onlardan ayrılıp mulhid ve zmdık oldu. Kendisi, 205 H. / 820 M- ile 215 H- / 830 M. yılları arasında doğmuştur. Vefatı ise 250 H. / 884 M. yılı içinde vukubulmuştur ve yine 298 H. / 910 M. ile 301 H. / 913 M- yılları arasında vefat ettiği de söylenir. Bak: Naybrıc´ın «Mu-kadime»sinden, Hayyât´ın, «El-İntisar. adlı eseri, s. 25-41.
[221] Kitabın aslında «hattâ» kelimesi «la hattâ» olarak yazılmıştır,
[222] El-Âraf, âyet, 157.
[223] El-Feth, âyet, 29.
[224] EI-Bakara, âyet, 146.
[225] Bak: Cin sûresi, âyet, 72.
[226] Kitabın aslında •min. kelimesi metinin aslından olduğuna işaret edilmekle birlikte, dip not olarak gelmiştir.
[227] El-Bakara, âyet, 94.
[228] El-Feth, âyet, 27.
[229] Es-Saff, âyet, 9.
[230] El-Ankebut, âyet,
[231] Kitabın aslında .kelime okımamamıştır.
[232] Kitabın asbnda «ezhara» kelimesi «zahara. olarak yazılmıştır
[233] Kitabın aslında «tübbeu» kelimesi, ne noktalıdır ve ne de harekeli.
[234] Kitabın aslında «ihtemele» kelimesinin metine âit olduğuna işaret edilmekle beraber, dipnot olarak yazılmıştır.
[235] En-Nahl. âyet, 48. El-Enbiya, âyet, 7.
[236] Eg-Şuarâ, âyet, 197.
[237] Kitabın aslında -.. kelime okunamamıştır.
[238] Kitabın aslında «et´tab´u» kelimesi cet´tabhu» olarak yazılmıştır.
[239] Kitabın aslında .âleme» kelimesi şekilsiz bir haldedir.
[240] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları:324-336.
[241] Patır, âyet, 8.
[242] Eş-Şûarâ, âyet, 3,
[243] En-Nahl, âyet, 127.
[244] Et-Tevbe, ayet, 128.
[245] El-İsra, âyet, 29.
[246] Kitabın aslında «el´akviyâu» kelimesi «li´l akviyâi» olarak yazılmıştır.
[247] Kitabın aslında «zâlike» kelimesi metinden olduğuna işaret edilmekle birlikte dipnotta varid olmuştur.
[248] Kitabın aslında «muvâlâtu» kelimesi «mevlâhu» olarak yazılmıştır.
[249] Âli Imran, âyet, 144
[250] El-Bakara, âyet, 217.
[251] Kitabın aslında «yuktelu» kelimesi noktasız olarak varid olmuştur.
Kitabın aslında .en´nâkibîne» kelimesi noktasız olarak varid olmuştur. Manası : înharaf edenlerdir. Bak: Kamus´un *nekebe» maddesine.
[252] Kitabın aslında «elmuşârifîne» kelimesi noktasızdır. Mânâsı: Fitne sahihleri demektir- Hadîs-i Şerifte «Siz» kapkaranlık fitneler gelmiştir.» Bak : Kamus, *eg´-gerefu» maddesi.
[253] Kitabın aslında «beasehû» kelimesi noktasızdır.
[254] Kitabın aslında «aleyhim, kelimesi «aleyhi» olarak yazılmıştır.
[255] Kitabın aslında «sümme mâ fîhi» cümlesi «temme mâ fîhi´I ukûlu» olarak yazılmıştır.
[256] Kitabın aslında «fema» kelimesi «fîmâ» olarak yazılmıştır.
[257] Kitabın aslanda «kafiyetün» kelimesi *el´kafiyetu. olarak yazılmıştır.
[258] Patır, âyet, 24.
[259] El-Mümünûn, fiyet, 44.
[260] El-Maide, âyet, 15-
[261] El-Cum´a, âyet, 2.
[262] E§-Şûra, âyet, 7.
[263] Tâhâ, âyet, 134.
[264] Fatır, âyet, 42.
[265] El-Mümünûn, âyet, 69
[266] Hûd, âyet, 49.
[267] El-A´lâ, âyet, 6.
[268] El-Kıyâme, âyet, 16.
[269] EI-Ankebût, âyet, 48.
[270] Kitabın aslında «anhu» kelimesi «minhu» olarak yazılmıştır.
[271] Kitabın aslında «durubuhû. kelimesi «min durubihî» seklinde ve noktasız olarak yazılmıştır.
[272] Yunus, âyet, 38.
[273] Yunus, âyet, 16.
[274] Sebe\ âyet, 40
[275] Saâd, âyet, 86.
[276] Ez-Zuhruf, âyet, 24.
[277] Âl-i İmrân, âyet, 64.
[278] Kitabın aslında .bihî* kelimesi «icabetim, olarak yazılmıştır.
[279] Kitabın aslında «ennehû. kelimesi mükerrerdir-,
[280] El-îsrâ, âyet, 88.
[281] El-Hakka, âyet, 41.
[282] Tâhâ, âyet. 133.
[283] Sââd, âyet, 29.
[284] El-Kasas, âyet, 49.
[285] Kitabın aslında -da´vetuhû» kelimesi «da´vetuhum» olarak gelmiştir.
[286] Gafir, âyet, 51.
[287] El-Mücâdile, âyet. 21.
[288] Kitabın aslında «ennehû» kelimesi «iz» olarak gelmiştir.
[289] Ed1 - Duhâ, âyet, 8.
[290] Et´ Tevbe, âyet, 28
[291] Et-Tevbe, âyet, 40.
[292] Et´ Tevbe, âyet, 25.
[293] El-Haşr, âyet, 6
[294] Kitabın aslında «ve´l edilletu» kelimesi metnin dip notunda gelmiştir.
[295] Eş-Şûarâ, âyet, 221.
[296] Es-Saff, âyet, 9.; El-Feth, âyet, 28,; Et-Tevbe, âyet, 33.
[297] Et-Tevbe, âyet, 32.
[298] El-Kamer, âyet, 44.
[299] El-Hicr, âyet, 95.
[300] Et-Tevbe, âyet, 14.
[301] Er-Ra´d, âyet, 41.
[302] Er-Ra´d, âyet, 31.
[303] EI-Enfal, âyet, 7
[304] Âl-i İmrân, âyet, 152.
[305] Kitabın aslında «mimmen. kelimesi «men» olarak yazılmıştır.
[306] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları:337-349.
[307] Kitabın aslında -et´tedbîri» kelimesi «el´bedeneyni. olarak yazılmıştır. Kelimedeki birinci "nun" ve "ye" harfi noktasızdır. Ben onu dip notta >bi´t - tedbîri» olarak tashih ettim.
[308] Kitabın aslında el´bezri» kelimesi noktasızdır.
[309] Kitabın aslında «halle» kelimesi «vehalle» olarak yazılmıştır.
[310] Kitabini aslında «fehuve» kelimesi «fehum» olarak yazılmıştır.
[311] Kitabın aslında «el´yesa´» kelimesi noktasızdır. Kendisi Peygamberdir. Kur´ân-ı Ke-rîm´in En´âm sûresi, 86. âyet ve Sââd sûresi, 48. âyette zikredilmiştir.
[312] Kitabın aslında metninden olduğu işaret edilmekle beraber .Yuşa´ bin Nun» dip notta varid olmuştur. Bak : El-Ahd´ü - Kadîm : YÛşa´ : El-İshah El-Evvel.
[313] Kitabın aslında -bîfi´lihî* kelimesi «bifi´lin. olarak yazılmıştır.
[314] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 349-352.
[315] Kitabın aslında «netekellemu» kelimesi «nükellimu» olarak yazılmıştır.
[316] Kitabın aslında «ebî» kelimesi olarak yazılmıştır.
[317] Kitabın aslında «bi´l celîli minel umûri» cümlesi «bi´l cülleti ye bi´l umûri* olarak yazılmıştır.
[318] Kitabın aslında, metinden olduğuna işaret edilmekle beraber, «İhâleti» kelimesi dip notta varid olmuştur.
[319] Kitabın aslında «el´uzamâu* kelimesi noktasız ve hemzesiz olarak yazılmıştır-
[320] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları:352-355.
[321] Kitabın aslında bu ibare, metnin aslından olduğuna işaret edilmekle birlikte, dip not olarak yazılmıştır.
[322] Kitabın aslında «el´kezibu» kelimesinden sonra «hükmühû» kelimesi yazılmıştır.
[323] Kitabın aslında «alâ» kelimesi «an* olarak yazılmıştır.
[324] Kitabın aslında «lihikmetin* kelimesi «hikmetin» olarak yazılmıştır.
[325] Kitabın aslmda «ve ünşie» kelimesi «ve inşâen» olarak yazılmıştır.
[326] Kitabın aslmda «hakîmin» kelimesi «halîmin» olarak yazılmıştır.
[327] .Kitabın aslında mimmen kelimesi men olarak yazılmıştır.
[328] Kitabm aslında «ves´selvâ» kelimesi »ves´selûhu» olarak yazılmıştır.
[329] Kitabın aslında
[330] "Kitabın aslında «el´beşeri» kelimesi «min´el - beşeri» olarak yazılmıştır.
[331] Kitabın aslında .feyaktülûhum» kelimesi .feyaktülûhu» olarak yazılmıştır.
[332] Kitabın aslında «ahberahum» kelimesi *ahberehû» olarak yazılmıştır. Kitabın aslında «hayâtihim» kelimesi »hayatini» olarak yazılmıştır.
[333] Kitabın aslında «batale» kelimesi metinden olduğuna işaret edilmekle beraber metnin dip notunda varid olmuştur.
[334] Kitabın aslında «alâ- kelimesi «min» olarak varid olmuştur- Kitabın aslında eel´hukemâu» kelimesi »hükmen» olarak varid olmuştur
[335] Kitabın aslında «erkadîmetu» kelimesi «el´kadîmu» olarak varid olmatjtur.
[336] Kitabın aslında «bisefehihf» kelimesi «bisefehin» olarak varid olmuştur.
[337] Kitabın aslında .fehavduhû» kelimesi noktasız "sad" harfi ile yazılmıştır.
[338] El-Enbiyâ, âyet, 23.
[339] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları:355-363.
[340] Kitabın aslında « ibare okunamamıgtır.
[341] El-Enbiyâ, âyet,23
[342]Kitabın aslında «el´a´mâlu*- kelimesi mükerrer olarak yazılmıştır.
[343] Kitabın aslında «aleyhi» kelimesi «fîhi> olarak yazılmıştır
[344] Kitabın aslında .teâlâ» kelimesinden sonra -en» kelimesi yaalmıgtır
[345] En-Nisâ, âyet, 82
[346] Kitabın aslında «tabîatin» kelimesi «tab´uhû» olarak yazılmıştır.
[347] Kitabm aslında «ve tüzeyyinuhâ» kelimesi «veyüzeyyinuhû. olarak yazılmıştır.
[348] Metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber, bu ibaresi dip notta varid olmuştur.
[349] Kitabın aslında «min. kelimesi .an. olarak yazılmıştır.
[350] Kitabın aslında «ve´l hakku» kelimesinde .elif- harfi «vav» harfinden önce yazılmıştır.
[351] Kitabın aslında *lem* kelimesi «mâlem» olarak yazılmıştır.
[352] Kitabın aslında «likülli» kelimesi metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber dip notta yazılmıştır
[353] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 363-368.
[354] Kitabın aslında •vücûbu» kelimesi »vücûdu, olarak yazılmıştır.
[355] Er´ Ra´d, âyet, 10.
[356] Fussilet, âyet, 40.
[357]El-Hacc, âyet, 77.
[358] El-Bakara, âyet, 167
[359] El-Vakıa, âyet, 24
[360] Ez-Zilzal, âyet, 7, 8
[361] En-Nahl, âyet, 90.
[362] Kitabın aslında «ev yutîahâ ve yu´sînâ» ibaresi «ev yutîhî ev ya´sîhî» olarak yazılmıştır.
[363] Kitabın aslında «bihâzâ» kelimesi «fehâzâ» olarak yazılmıştır.
[364] Kitabın aslında «yefaluhû» kelimesi «ya´kıluhû» olarak yazılmşıtır.
[365] Kitabın aslında «anhum* kelimesi «an» olarak yazılmıştır.
[366] Kitabın aslında «anhum» kelimesi «anhu» olarak yazılmıştır.
[367] Kitabın aslında «meşîetuhum» kelimesi cmegîetuhû» olarak yazılmıştır.
[368] Kitabın aslında *hâlu» kelimesi «ha» olarak yazılmıştır. Ben dip notta onu tashih ettim.
[369] Kitabın aslında «ennehû. kelimesi «ennehum> olarak yazılmıştır.
[370] Kitabın aslında «ehlekne» kelimesi «ehlelne» olarak yazılmıştır.
[371] Kitabın aslında «el´hâvlyetu» kelimesi noktasız "ha" harfi ile yazılmıştır.
[372] Kitabın aslında «el´kuyûdü» kelimesi noktasızdır
[373] Kitabın aslında «el´istikâmetü. kelimesi «istikâmetün» olarak yazılmıştır-
[374] Kitabın aslında «ez´zeyğu. kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[375] Kitabın aslında «tec´alhâ» kelimesi «yec´al» olarak yazılmıştır.
[376] Kitabın aslında «esbetehâ» kelimesi son iki harfi olmaksızın ve büsbütün noktasız olarak yazılmıştır.
[377] Kitabın aslında «tec´al» kelimesi .yec´al» olarak yazılmıştır,
[378] El-En´âm. âyet, 102.
[379] El-En´âm, âyet, 17.
[380] Fussilet, âyet, 46.
[381] En-Nisa, âyet, 83.
[382] E§-Şûra, âyet, 11.
[383] Kitabın aslında *le´temera» kelimesi noktasız ve hemzesizdir.
[384] Kitabın aslında «bihaystt» kelimesi noktasızdır.
[385] Kitabin aslında «anhu» kelimesi «anhâ» olarak yazılmıştır
[386] Kitabın aslında «ve sâre» kelimesi «ve sâret» olarak yazılmıgtır.
[387] El-Müminûn, âyet, 91
[388] Kitabın aslında «liabdihî» kelimesi .liubûdihî. olarak yazılmıştır.
[389] Kitabın aslında «Ieallehû» kelimesi «liUletin> olarak yazılmıştır.
[390] Kitabın aslında «fi´lehû» kelimesi «ca´lehû. olarak yazılmıştır.
[391] Kitabın aslında «vucûdühû bigayrihî» ibaresi «vücûdun biğayrin. olarak yazılmıştır.
[392] Kitabın aslında «tekûnu» kelimesi «yekûnu, olarak yazılmıştır.
[393] Eş-Şûrâ, âyet, 11.
[394] El-Müzemmi!, âyet, 9.
[395] Kitabın aslında .kavle» kelimesinden sonra «men» olarak yazılmıştır.
[396] Eş-Şûra, âyet, 11.
[397] Kitabın aslında «el´halkı. kelimesinden sonra «limekâmihî- kelimesi yazılmıştır
[398] Kitabın aslında «huccetehû» kelimesi «hüccettin, olarak yazılmıştır.
[399] Kitabın aslında «aleyhâ» kelimesi «aleyhi» olarak yazılmıştır
[400] El-En´âm, âyet, 102.
[401] Kitabın aslında «el´fi´lu» kelimesi «el´aklü» olarak yazılmıştır
[402] Kitabın aslında «ve etemmuhâ» kelimesi «ve enmâhâ» olarak yazılmıştır.
[403] Kitabın aslında «ve ebyenuhâ» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır. Aynı kelimeyi kitabı nesheden dip notta «ve ebhâhâ» olarak tashih etmiştir.
[404] Allah-u Teâlâ bu hususda şöyle buyurmuştur : «Kim bir hayırlı ve güzel âmelle gelirse, ona on misli sevap verilir...» El-En´âm, âyet, 160,
[405] Kitabın aslında «el´abdü* kelimesi metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber, dip not olarak yazılmıştır,
[406] Kitabın aslında «terciu» kelimesi «yerciu» olarak yazılmıştır.
[407] «Yenfî» kelimesini dip notta «yebkî. olarak tashih ettim, "ye" harfi noktasızdır. Aslının doğru olması daha yakın görülmektedir.
[408] Kitabın aslında «yuvâfıkû» kelimesi «yuvâkifûne. olarak yazılmıştır.
[409] Kitabın aslanda *H´l ilâhi» kelimesi «el´ilâhu» olarak yazılmıştır
[410] Kitabın aslında «mtmmen. kelimesi -men. olarak yazılmıştır.
[411] Kitabın. aslında «ahtâi» kelimesi tahdâri» olarak yazılmıştır.
[412] Kitabın aslında «yekûnu» kelimesi «yekûn» olarak yazılmıştır.
[413] Kitabın aslında *kâne> kelimesinden sonra «bihî» kelimesi varid olmuştur.
[414] Kitabın aslında ctûcibu» kelimesi «yûcibu» olarak yazılmıştır.
[415] Kitabın aslında •licehlihî» kelimesi «bicehlihî» olarak yazılmıştır
[416] Kitabın aslında «el´fi´lu» kelimesi «el´aklu» olarak yazılmıştır.
[417] Kitabın aslında «şey´iyyetehâ» kelimesi noktasızdır.
[418] Kitabın aslında «eş´şey´iyyetu» kelimesi noktasızdır.
[419] Kitabın aslında metinden olduğuna işaret edilmekle beraber «eş´şey´iyyetu» kelimesi dip notta varid olmuştur.
[420] Kitabın aslanda .es´ileten» kelimesi «esviletenâ* olarak yazılmıştır.
[421] Kitabın aslında «tuzkeru» kelimesi «yuzkeru» olarak yazılmıştır
[422] Kitabın aslında yazı bulunmayıp burası bembeyaz kalmıştır.
[423] Kitabın aslında «yuavvidu. kelimesi «avvede» olarak yazılmıştır.
[424] Kitabın aslında, metnin aslından olduğuna işaret edilmek suretiyle kelimesi dip not olarak varid olmuştur.
[425] Kitabın aslında .enâbehum. kelimesi noktasızdır.
[426] Kitabın aslında «a´dâehum» kelimesi «a´dâuhû» olarak yazılmıştır
[427] Yani, terkedilmiş mamur olmayan mekânlar. Bak : Kamus (haşşe) maddesi.
[428] Bu ibare, metinden olduğuna işaret edilmekle beraber dip not olarak varid olmuştur-
[429] Es-Sâffât, âyet 96.
[430] EsSâffât, âyet 95.
[431] El-A´râf, âyet 117.
[432] Kitabın aslında «abedû» kelimesi mükerrerdir.
[433] El-Mâide, âyet 103.
[434] Er-Ra´d, âyet 16.
[435] Kitabın aslında <âlimun> kelimesi mükerrerdir.
[436] Kitabın aslında *fîhâ» kelimesi «fîhi» olarak yazılmıştır.
[437] Kitabın aslında «Ellahu» lefza-i celâli mükerrerdir.
[438] Er-Ra´d, âyet 16
[439] El-En´âm, âyet 102. .
[440] El-Mu´minûn, âyet, 91.
[441] Metindeki «âyetüiı. kelimesini dip notta »esenin, olarak tashih ettim. Zira metindeki manâyı daha doğru ifade etmektedir.
[442] Kitabın aslında «izâ» kelimesi «ve kavluhû zâ zâ» olarak yazılmıştır.
[443] Kitabın aslında «bikavlihim. kelimesi bikavlihı» olarak yazılmıştır.
[444] Kitabın aslında «bisalâtin» kelimesi noktasızdır.
[445] Kitabın aslında «tuvaddihu» kelimesi noktasızdır.
[446] Kitabın aslında «es´sâriî. kelimesi «izi´s-sânî» olarak yazılmıştır-
[447] Kitabın aslında «anhu- kelimesi «minhu» olarak yazılmıştır.
[448] Kitabın aslında «lânefye» kelimesi «en´â» olarak yazılmıştır.
[449] El-Muminûn, âyet 91.
[450]Kitabın aslında «lealle» kelimesi «leallehû enne» olarak yazılmıştır.
[451] Kitabın aslında «iraaletün. kelimesi noktasızdır.
[452] Kitabın aslında ectemiu kelimesi yectemiu olarak yazılmıştır.
[453] Kitabın aslında ibare dip not olarak yazılmıştır.
[454] El-Mülk ayet 13,14.
[455] Yunus ayet 22.
[456] Es- sebe ayet 18.
[457] Er –Rum ayet 21.
[458] El-Hadİd, âyet 27.
[459] El-Mücâdile, âyet 22.
[460] En-Nahl, âyet 80
[461] El-Mâide, âyet 13.
[462] Hud, âyet 17 ve El Burûc, âyet 16.
[463] Kitabın aslında «lekâne» kelimesi metinden olduğuna işaret edilmekle dip notta gelmiştir.
[464] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 368-407.
[465] Kitabın aslında «tetekaddemu- kelimesi «tekaddemu* olarak yazılmıştır.
[466] Kitabın aslında «yeste´dîhim» kelimesi noktasız olarak gelmiştir.
[467] Kitabîn aslında «el´kavlû» kelimesi el´ukûlü» olarak yazılmıştır.
[468] El-Mücâdüe, âyet 4.
[469] Kitabın aslında «vemâ kale» cümlesi .vernâ ğayru men kâlehû» olarak yazılmıştır.
[470] Et-Tevbe, âyet 42.
[471] Kitabın aslında cbeyyene» kelimesi cbeyyenâ» olarak yazılmıştır.
[472] Et-Tevbe, âyet 91.
[473] Et-Tevbe, âyet 93.
[474] En-Nisâ, âyet 25.
[475] Âl-i İmrân, âyet 97.
[476] El-Bakara, âyet 286.
[477] Kitabın aslında «ve kavluhu» kelimesinden önce noktasız olarak «veillâ yâ eyyetuhâ» gelmiştir.
[478] El-Bakara, âyet 233.
[479] Kitabın aslında -velâ» kelimesi mükerrerdir.
[480] Hûd, âyet 20.
[481] El-Kehf, âyet 72. . .
[482] El-Kehf, âyet 75.
[483] El-Kehf, âyet 82.
[484] Et-Teğabun, âyet 16.
[485] Âl-i İmran, âyet 97.
[486] Kitabın aslında -hattâ» kelimesi «haysü» olarak gelmiştir.
[487] Hud, âyet 88.
[488] Kitabın aslında «ibkâehû. kelimesi «ebkâhu. olarak varid olmuştur.
[489] «nekda» kelimesi metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber noktasız olarak metnin dip notunda varid olmuştur.
[490] Kitabın aslında bu ibare metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber metnin dip notunda yazılmıştır.
[491] Kitabın aslında «el´cümeli. kelimesi noktasız ´ha´ harfi ile yazılmıştır
[492] Kitabın aslında «teridu* kelimesi *yeridu» olarak varid olmuştur.
[493] Kitabın aslında «ve´l aslıu kelimesi «vâsilün» olarak yazılmıştır.
[494] Kitabın aslında «mea mâ» kelimesi «meâ mâ» olarak gelmiştir
[495] Kitabın aslında «el´fi´lu» kelimesi «el´aklu» olarak varid olmuştur.
[496] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları:407-415.
[497] Kitabın aslında «teslühıu kelimesi «yeslühu> olarak yazılmıştır.
[498] Kitabın aslında .teslühu. kelimesi «yeslühu. olarak yazılmıştır.
[499] Kitabın aslında •vecemâatühû» kelimesi cvecemâatün» olarak yazılmıştır.
[500] Kitabın aslında «esbetehû. kelimesi noktasız olarak, ve «cemîun. kelimesinden sonra varîd olmuştur
[501] Daha doğru olan -teslühu» kelimesi «yeslühu» olarak yazılmıştır.
[502] Kitabın aslında bu ibare, metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber dip notta varid olmuştur.
[503] Kitabın aslında «el´fi´lu- kelimesi «el´aklu» olarak vaki´ olmuştur.
[504] Kitabın aslında .yef´alu» kelimesi «ya´kilu» olarak yazılmıştır.
[505] Kitabın aslında «bitârikin* kelimesi noktasızdır.
[506] Kitabın aslında 4esmiyetühu» kelimesi .tesmiyetün» olarak yazılmıştır.
[507] Kitabın aslında «Ellâhu» lâfza-i celâlinden sonra «sümme» kelimesi varid olmuştur.
[508] Kitabın aslında «yestetîu» kelimesinden sonra «kable» kelimesi varid olmuştur.
[509] Kitabın aslında «el´bedîhetu» kelimesinden sonra «sümme» kelimesi vaki olmuştur.
[510] Kitabın aslında «dayyea» kelimesi noktasızdır
[511] Kitabın asiında «el´ibâdu» kelimesinden sonra «el´ibâdetü» kelimesi vaki olmuştur.
[512] «el´aklu» kelimesinden sonra »keza» kelimesi vaki olmuştur.
[513] Metinde
[514] Kitabın aslında «bibedâhetin» kelimesi «bibidâyetin» olarak ve noktasız varid olmuştur.
[515] Kitabın aslında «taktîun» kelimesi noktasızdır.
[516] Yani, başkası tarafından oturtulan ve harekete kadir olan.
[517] El-Bakara, âyet 2.S6.
[518] Bu ibare, metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber metnin dip notunda varit olmuştur.
[519] Bu ibare, metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber metnin dip notunda varit olmuştur.
[520] Et-Tevbe, âyet 42.
[521] Ai´\ hâli» kelimesi metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber dip notta va-rid olmuştur.
[522] Kitabın aslında *Jifikdi» kelimesi -liikdi. olarak yazılmıştır.
[523] Kitabın aslında «müktedıyen» kelimesi noktasız (sad) harfi iledir.
[524] Kitabın aslında «tekûnu» kelimesi .yekûnu» olarak yazılmıştır
[525] Kitabın aslında . . . kelime okunamamıştır. Her halde kelime zait olarak yazılmıştır-Çünkü kitabı nesheden, kelimenin üstüne bu işteki hayretine delâlet eden işaret koymuştur.
[526] Kitabın aslında «el´müsâvilu- kelime böylece yazılmıştır. Her halde kelimeden «süs olan» kastedilmiştir. Bak : Kamus : .sevvelet* maddesi.
[527]Kitabın aslında .kavlehu» kelimesi «yekûlü» olarak yazılmıştır, «ye» harfi ise . noktasızdır.
[528] Kitabın aslında .esbettüm» kelimesi «esteküm* olarak yazılmıştır
[529] Kitabın aslında 4ahtemilu» kelimesi «yahtemilü» olarak yazılmıştır.
[530] Kitabın aslında -tekûnü» kelimesi «yekûnu» olarak yazümıştır-
[531] Bu ibare, metnin dip notunda varid olmuştur.
[532] Kİtabm aslında •minnetin, kelimesi belirsizdir.
[533] Kitabın aslında «feminnetî. kelimesi belirsiz, efe» ve «nun» harfleri noktasızdır.
[534] Kitabın aslında «tedîu» kelimesi noktasızdır ve ondan sonra «illâ» harfi varid olmuştur.
[535] Kitabın aslında «nakrîuiu kelimesi «ba´dun» olarak yazılmıştır
[536] Kitabın aslında «tekûn» kelimesi «yekûn» olarak yazılmıştır.
[537] Kitabın aslında «aleyhâ* kelimesi «aleyhi- olarak yazılmıştır.
[538] Kitabın aslında *gayriyyetu» kelimesi -gayrihî» olarak yazılmıştır.
[539] Kitabın aslında *tahlû» kelimesi -yahlû» olarak yazılmıştır.
[540] Kitabın aslında .tetedââddü* kelimesi noktasız gelmiştir
[541] Kitabın aslında «yetedââddü» kelimesi noktasız olarak varid olmuştur
[542] Kitabın aslında «bimislihî» kelimesi «bihî» olarak varid olmuştur- Dip notda ise «bi-mislihî» kelimesi yazılmıştır. Bu kelime,, manâya daha yakındır.
[543] Kitabın aslında «ve´htiyâru zâlike» kelimesi «ve´htîre» olarak yazılmıştır.
[544] Kitabın aslında çerine» kelimesi mükerrerdir.
[545] Fâtır, âyet 11.
[546] Biz, bu Hadîs´in lâfzı ile istidlal etmiyoruz. Sılai rahimi teşvik babında bir çok Ha-dîs-i Şerifler varid olmuştur. Bak : «El´Mu´cem-uV Mufehres li´1-Elfâz´il Hadîs´in Nebeviyyi´ş-Şerîf»; Lonsenk.
[547] Kitabın aslında «el´levhu* kelimesi «lev» olarak varid olmuştur.
[548] El-A´râf, âyet 34.
[549] Kitabın aslında «mâ> kelimesi «men* olarak yazılmıştır.
[550] Et-Tevbe, âyet 5.
[551] Hûd, âyet 6.
[552] Kitabın aslında .telhakuhûı kelimsei «yelhaku» olarak yazılmıştır.
[553] Kitabın aslında «nekûlü» kelimesi .kale. olarak yazılmıştır
[554] Kitabın aslında «aleyhâ» kelimesi «aleyhi» olarsk yazılmıştır.
[555] Kitabın aslında «sâd* harfi ile olan «asâ» kelimesi «sin» harfi ile yazılmıştır.
[556] Kitabın aslında «bâten» kelimesindeki ´te´ harfi noktasızdır.
[557] Metinden olduğuna işaret edilmekle beraber bu ibare dip not olarak varid olmuştur.
[558] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 416-445.[/size]
[2] Kitabın aslında «ev- harfi mükerrerdir.
[3] Kitabın aslında «kavluhum» kelimesi «kavluhû» olarak yazılmıştır.
[4] Kitabın aslında «ğayruhû* kelimesi «ğayru» olarak yazılmıştır.
[5] «ve alâ hâze´l kavi» cümlesi kitab metninin dip notunda varid olmuştur.
[6] 230 H. / 844 M. yılı dolaylarında vefat eden Hüseyin bin Muhammed En-Neccar´m mu´tezile ile Ehli Sünnet arasında bir mezhebi vardır ki o, kendi ismi ile isimlenen bir fırkanın reisi idi- O fırkadan «Neccariye» adı ile başka bir fırka meydana çıkarak bazı işlerde Neccar´a muvafakat edip bazı işlerde de muhalefet eden taraftarlarının isimleri ile müstakil olarak bulundu. Muhammed bin îsa İd, Berğus lâkabı ile bilinir. Buna tabi olanların fırkası bu fırkalardan olup kendisine, «Ber-ğûsiyye. fırkası denir. Bak: (El-Fark Beyne´l-Firak, 120, 127.) İbn Murtaza, (El-Munye Ve´l - Emel) nam eserinin 27- sayfasında şöyle der : O, Ebu´l - Hüzeyl El-Allâf m meclisinde bulunurdu. Ebu´l Huzeyl´in vefat tarihi: 235 H. / 849 M. ve bak: Neybrıç´m incelemesi, «El-İntisar», s. 133, 134 ve 216-230.
[7] Kitabın aslında «kâlû» kelimesi «kale. olarak yazılmıştır.
[8] Zındık sözü, âlemin iki asıl olan ziya ve karanlıktan meydana geldiğini söyliyen mecûsilere ve maniviyye mezhebine bağlı olanlara söyleniyor idi. Sonra bu sözün anlamı genişliyerek her mulhid ve bîd´at sahibi olanlara söylenir oldu. Ve sonra daha ileri varılarak mâzhebi ehli sünnet mezhebine muhalif olan herkese veyahut ozanlar ve yazarlardan içki âleminde bulunup o yaşantıyı sürdüren kimselere söylenir oldu- Bak: «Tarîh-ul îlhâd Fi´l-İslâm» s. 23-53. Dr. Abdurrahman Bedevi´nin. T. Kahire, 1945 kitabının «Ez´zendeke. bahsine. Ve bak: «El-Fihrist Libn´in-Nedim», s. 445-473, T. El-Mektebet´üt - Ticariyye, Kahire.
[9] Seneviyye : Âlemin var olması için iki, kadîm ve idare kudretinde olan asıl ispat eden mecûsîlerden ibarettir- Bunlar, hayır ile şerri, ziya ile karanlık arasında taksim ediyorlar. Bak: Şehristânî´nin «El - Miîel ve´n - Nihal» adındaki eseri, c. II, s. 72, 23; T- Bağdat ve «El-Fihrist Libn´in-Nedim», s. 442-484; T. Kahire. El-Mektebet´üt - Ticariye.
[10] Kitabın aslında «mea» kelimesi «ve ilâ* olarak yazılmıştır.
[11] Kitabın aslında «bi´l kıdemi» kelimesi «bi´l ademî» olarak yazılmıştır.
[12] Kitabın aslında *bi kıdemi» kelimesi noktasızdır.
[13] Kitabın aslında *ve kezâlike küllü cveherin» bu ibare mükerrerdir.
[14] Ebu Bekir Muhammed bin Şebib, mu´tezile mezhebinin ileri gelen âlimlerinden biridir. îbni Murtaza onu, mezhebin yedinci tabakasında sayıp tevhîd hakkında bir kitap yazdığını zikreder- O, Nezzam´ın taraftarlarından
biri idi. Böylece kendisi Hicrî üçüncü yüzyılın ortalarında yaşıyan bilginlerden olmuş olur. Mu´tezile, onun, mürcie mezhebini benimsemekle itham etmiştir. Bak: «El-Munye ve´1-Emel», s. 40 ve «El-Farku Beyne´l - Firak., s. 20, 69. 122, 125.
[15] Kitabın aslında «kezâlike» kelimesi «zallke» olarak yazılmıştır.
[16] Kitabın aslında «innemâ» kelimesi mükerrer olarak yarılmıştır.
[17] Kitabın aslında «es´iletun» kelimesi «esviletu» olarak yazılmıştır
[18] Bu ibare, kitabın aslının dip notunda varid olmuştur. Kendisi ile mânâ doğru ifade edilmektedir.
[19] Kitabın aslında ... kelime okunamamıştır. Kitabı yazan da buna işaret etmektedir. Bu işaretin de kelimenin zait oiduğunu göstermektedir. Mânâ ise onsuz da doğrudur.
[20] Kitabın aslında «haleka halkan bilâ hacetin limenâfiihîm» ibaresi, «haleka haikan bilâ hacetin tesbutu lehû limenâfühim» olarak yazılmıştır. Biz, bu ibare-siz de mânânın doğru olduğuna inanmaktayız.
[21] Kitabın aslında «limenâfü´n. kelimesi «elmenâfiu* olarak yazılmıştır.
[22] Kitabın aslında .ve kavluhû. kelimesi «vehuve kavluhû» olarak yazılmıştır.
[23] Kitabın aslında «tahte» kelimesi noktasız "te" harfi ile yazılmıştır.
[24] «Ebu Mansur rahimehullah* ibaresi, kitabın aslından tam naânâsiyle silinmiştir-İbareden hip bir iz yoktur.
[25] Kitabın aslında -velâ muhdesen* kelimesi mükerrer olarak yazılmıştır.
[26] Kitabın aslında «sebekat kudretühû» cümlesi «sebeka kadruhû» olarak yazılmıştır.
[27] Kitabın aslında «zâtuhû» kelimesi «fi´luhû» olarak yazılmıştır.
[28] Kitabın aslında «vahd&niyyetl mûcidihî» cümlesi «vahdaniyyetuhû mevcûduhû» olarak yaalmıgür.
[29] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 227-248.
[30] Kitabın aslında -yulâimuhû» kelimesi «yulâvimuhû» olarak yazılmıştır.
[31] Kitabın aslında .fimâ yedulluhû. cümlesi «fîmâ lehû yedüllühû. olarak yazılmıştır.
[32] Kitabın aslında «feyectenibu» kelimesi noktansızdır.
[33] Kitabın aslında «feyüs´idu» kelimesi «feyus´idu vahdehû» olarak varid olmuştur
[34] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 248-251.
[35] Kitabın aslında .ed´da´nu ve zaane» kelimeleri, göç etti anlammadır. Kamus-u muhit maddesine bak.
[36] Kitabın aslında «el´isneyni» kelimesi «isneyni. olarak yazılmıştır.
[37] Kitabın aslında «illâ» kelimesi olarak yazılmıştır. Ben onu «illâ» ile tashih ettim.
[38] Kitabın aslında «ğayrihâ» kelimesi •gayri* olarak yazılmıştır.
[39] Kitabın aslında «tûcedu» kelimesi «yûcedu* olarak yazılmıştır.
[40] Kitabın aslında «fesebete» kelimesi «kad fesebete» olarak yazılmıştır.
[41] Kitabın aslında «neterektuhû» kelimesi «terektuhû» olarak yazılmıştır.
[42] Kitabın aslanda «vekânâ» kelimesi «vekâne» olarak yazılmıştır.
[43] Kitabın aslında .gayrihî. kelimesi -gayrî» olarak yazılmıştır
[44] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 251-256.
[45] Kitabın aslında «yeerî» kelimesi dip not olarak yazılmıştır.
[46] Kitabın aslında «vecedehû» kelimesi «veceduhû. olarak yazılmıştır.
[47] Kitabın aslında «vehuve mea zâlike bâridun» ibaresi «vehuve zâlike vehuve nâdirim* olarak yazılmıştır.
[48] Kitabın aslında «el´cevâhira» kelimesi «el´civâra» olarak yazılmıştır
[49] Kitabm aslında «kâne» kelimesi «mâ kâne> olarak yazılmıştır.
[50] Kamusta «Rüzgâr, Batı rüzgârı´na dönüştü» denildiğinde denir ki o, şimalden esen rüzgâr´a tekabül eder.
[51] Aslında «vefi´htilâfiha ve´tilâfihâ» ibaresi «ve´htilâfuhâ ve´tüâfuhâ fi» böylece yazılmıştır.
[52] Kitabın ashnda «tekûnıu kelimesi «yekûnu» olarak yazılmıştır.
[53] Kitabın ashnda *iz> kelimesi
[54] Kitabın aslının dip notunda «el´-ıynu zıhâbu sur´atin* ibaresi varid olmuştur ki bununla mânâ doğru olur.
[55] Kitabın aslındaki dip notta kitabı yazan bu ibarenin metinden olduğuna işaret eden kaydiyle bu ibare yazılmıştır
[56] Kitabın aslında «velâ» kelimesi «en lâ» olarak yazılmıştır.
[57] Kitabın aslında •es´sâniu. kelimesi «es´smâu» olarak yazılmıştır.
[58] Kitabın aslında «yekûnu, kelimesi «tekûnu» olarak yazılmıştır.
[59] Kitabın aslında «ileyhâ» kelimesi •ileyhi» olarak yazılmıştır.
[60] Kitabın aslında «tet´abu» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[61] Musannif «el´aynu» kelimesiyle cevheri kastediyor.
[62] Kitabın aslında «el´ciddetu» noktasızdır. O, «el´milku» veyahut «lehû» mekulesi-dir. Bak: Gazâlî´nin : Mi´yâru´l - îlmi Fî - Fenni´l - Mantık, s. 200 ve 208 ve Yusuf Kerem´in .Tarîhu´l - Felsefeti´l - Yunam´ye», s.
120 T. Kahire, 1946.
[63] Kitabın aslında =semmete mâ zükire» ibaresi .ve semmete fîmâ yezkuru» olarak yazılmıştır.
[64] Kitabın aslında .veameluhû» kelimesi .veilrauhû» olarak yazılmıştır. Ben dip notta olarak tashih ettim.
[65] Kitabın aslında «ve itbâin» cümlesi «ve´l itbâi» olarak yazılmıştır, (be) harfi ise noktasızdır.
[66] Kitabın aslında «bimâihâ kaalebethâ» ibaresi «alâ gayri bimâihâ kallebethu»
olarak yazılmıştır. Kitabı nesheden, dip notta şu ibareyi ilâve etmiştir: .bimâihâ gayri mâihâ». Eğer kitabı neshedenin ilâve ettiği ibareyi kabul edecek olursak, ibare «alâ gayri bimâihâ gayri mâihâ bimâihâ kallebethu> bu şekilde ifade edilir. Burada «mâihâ» kelimesinden «bimâhiyetihâ» kelimesini kasdetmektedir. Buna göre ibarenin mânâsı şöyle olur : Hehûlâya hâkim ve müessir olan kuvvet, hakikaten heyulayı değişikliğe uğrattı ve onun mahiyetindeki kuvvetiyle onu değiştirdi
[67] Kitabın aslında «alâ fenâi mâkallebehû. ibaresi «alâ fenâihâ kallebethu» olarak yazılmıştır. Bu hususu kitabın dip notunda tashih ettim ve bu tashihi ihtiyar ettim.
[68] Kitabın aslında «ve hazâ» kelimesi «ve huve» olarak yazılmıştır.
[69] Nezzam, Basra mutezilelerinin ileri gelenlerinden biri olan Ebu İshak İbrahim bin Seyyar bin Hani´dir. Kendisi 221 H. / 835 M- yahut 231 H. / 845 M. yılı içinde vefat etti- Bak: Doktor Muhammed Abdülhadi bu Reyde´nin .Kitâb-u İbrahim bin Seyyar en-Nezzam», T. Kahire, 1946, M.
[70] Kitabın aslında *leyset bitaviletin* cümlesi «Ieyse bitavîlin» olarak yazılmıştır.
[71] Kitabın aslında «sâret» kelimesi *sâre> olarak yazılmıştır.
[72] Kitabın aslında «tavîleten» kelimesi «tavîl» olarak yazılmıştır.
[73] Kitabın aslında «innehû» kelimesi «el´emru mnehû» olarak yazılmıştır.
[74] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 256-270.
[75] Sümeniyye oğulları budîstlerdir. îslâmdan önce Mavera´un - Nehir ülkelerinin halkının çoğunluğu bu mezhepten idi. Sümeniler demek, Sümeniyye´ye mensup olduğunu ifade eder. Onlar, yeryüzü ehlinin ve dinlerin en cümert olanlarıdır. Onların mezhebi, şeytanı reddetmek üzere kurulmuştur. Bak: Kitab´ül - Fihrist, Li-îbn´in -Nedîm., s- 484, T. Kahire, El-Mektebet´üt - Ticâriyye.
[76] Bu ibarenin metinden olduğuna işaret edilmesiyle beraber dip notta varid olmuştur.
[77] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 270-271.
[78] Kitabın aslında «esbetû» kelimesi «esbete» olarak yazılmıştır.
[79] Kitabın aslında «elzemû» kelimesi elzeme» olarak yazılmıştır.
[80] Kitabın aslında «yekûlü» kelimesi .yekûmu» olarak yazılmıştır.
[81] Kitabın aslında «lehâ» kelimesi «lehû» olarak yazılmıştır.
[82] Kitabın aslında «el´havâssi» kelimesi «el´hâssi» olarak yazılmıştır.
[83] «Mümteddü» kelimesi kitabın aslında böyle yazılmıştır. Onun «yümkinu» kelimesiyle tashih edilmesi doğru olur.
[84] Kitabın aslında «nakîda» kelimesindeki «nun», .ya. ve «dat» harfleri noktasızdır.
[85] Kitabın aslında «ellezî yecidu» cümlesi -eUezîne yecidû. olarak yazılmıştır.
[86] Kitabın aslında .bimâ. kelimesi .imâ» olarak yazılmıştır.
[87] Kitabın aslında «ğaşiye» kelimesi noktasızdır.
[88] Kitabın aslında «seterehû» kelimesi merbut noktalı 4a» iledir.
[89] Kitabın aslında «el´cedbu» kelimesi «el´ciddu» olarak yazılmıştır-
[90] Kitabın aslında «küllünü» kelimesi «kullu» olarak yazılmıştır.
[91] Kitabın aslında «hayyeten meyyiteten» kelimeleri -hayyen meyyiten» olarak yazılmıştır.
[92] Kitabın aslında ya´rifuhâ» kelimesi «ya´rifuhû» olarak yazılmıştır.
[93] Kitabın aslında «yağtezî» kelimesinde «ya», «ğayuı» ve «za>» harfleri noktasızdır
[94] Kitabın aslında «yahtemilu» kelimesi «veyahtemilu» olarak yazılmıştır.
[95] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 271-276.
[96] Kitabın aslında «gayre mûtenâhiyetin. kelimesi «gayrî mütenâhin» olarak yazılmıştır.
[97] Kitabın aslında bu «fâilete* kelime noktasızdır.
[98] Kitabın aslında «fâilete» kelimesi .faile» olarak yazılmıştır.
[99] Kitabın aslında «âyisen» kelimesi böylece noktasız olarak yazılmıştır. Biz musannifin «eyese. kelimesi ile «kahera» mânâsını kasdettiğine inanıyoruz. Kamusta da gerçekten «el´eysu» kelimesinin mânâsı «el´kahru» olduğu yazılmaktadır. Bunun mânâsı doğrudur.
[100] Kitabın aslında «lâ* edatı «illâ. olarak varid olmuştur.
[101] Kitabın aslında «zî» kelimesi «ev zî» olarak yazılmıştır-
[102] Kitabın aslında «beğat» kelimesi noktasızdır.
[103] Kitabın aslında •minhâ. kelimesi «minhu» olarak yazılmıştır.
[104] Kitabın aslında «tedfeuhû» kelimesi «yedfeuhû» şeklinde varid olmuştur.
[105] Kitabın aslında «nefsini, kelimesi «nefsihû olarak yazılmıştır.
[106] Kitabın aslında «lizâlike» kelimesi cvezâlike» olarak yazılmıştır.
[107] Kitabın aslında «bicevherihî» kelimesi «bicevherin» olarak yazılmıştır.
[108] Kitabın aslında kelime noktasız olarak varid olmuştur.
[109] Kitabın aslında «eleyse ba´du» ibaresi «eleyse küllü ba´de» olarak yazılmıştır.
[110] Kitabın aslında «ev mütemâssîne» ibaresi dip not halinde yazılmıştır.
[111] Kitabın aslında «el´fecru» kelimesi noktasız «ha» harfi ile yazılmıştır.
[112] Kitabın aslında «iz» kelimesi *izâ> olarak yazılmıştır.
[113] Kitabın aslında «yuhbirûne» kelimesi .mın» harfinden başkası noktasız olarak yazılmıştır.
[114] Kitabın aslında «haberun» kelimesi «lıayrun» olarak yazılmıştır.
[115] Kitabın aslında «vukuunu» kelimesi «ve kuvvetlin» olarak yazılmıştır.
[116] Kitabın aslında «el´âmireyni» kelimesi «el´emreyni» olarak yazılmıştır.
[117] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 276-284.
[118] Disaniye bir fırkadır ki, onun reisi olan Disan´m adı ile bilinir. Disan, esasta bir nehrin ismidir ki, bu fırkanın kurucusu o nehrin kenarında doğmuştur. Bunun için doğmuş olduğu nehrin ismi ile çağrılmıştır- Kendisi, Maniviyye mezhebinin kurucusundan önce gelmişti. Her iki mezhep de birbirlerine yakındırlar. Bunlar, âlemin İki aslı bulunduğunu, onlarm da ziya ile karanlığın olduğunu söylerler. Fakat sıfatlan ve kurtulmaları ve imtizaç etmelerinin keyfiyeti hakkında ihtilâf etmişlerdir. Bak: «İbni - Nedim´in "El-Fihrist" adındaki eseri, s. 474, T. Kahire, El-Mekte-bet´üt - Ticârİyye ve Şehristânî´nin. «El-MÎIel ve´n-Nihal», c II, s- 88, 89, T. Bağdat.
[119] Kitabın aslında «limâ» kelimesi «mâ» olarak yazılmıştır.
[120] Kitabın aslında «haşûnetuhâ. kelimesi «haşûnetuhû» olarak yazılmıştır.
[121] Kitabın aslında «eş-şekku» kelimesindeki «sın» harfi noktasızdır.
[122] Kitabın aehnda .ve kezâlike» kelimesi «vezâlike» olarak yazılmıştır
[123] Kitabm aslında «bivesâkihâ. kelimesi .bivesâkıhî» olarak yazılmıştır.
[124] Kitabın aslında bu ibare, dip not olarak varid olmuştur. Onunla mânâ doğru olur.
[125] Kitabın aslında .el´imtizâcu» kelimesi «fi´l imtizacı» olarak yazılmıştır.
[126] Kitabın aslında «sümme» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[127] Kitabin aslında «yurcâ» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[128] Kitabın aslında «bade. kelimesinde «be» harfi noktasızdır.
[129] «Liyesiîe» metinin dip notunda varid olmuştur.
[130] Kitabın aslında «ve ta´zîme» kelimesi «ve liazîmin» olarak yazılmıştır.
[131] Kitabın aslında «ya´melu» kelimesi «ya´lemu. olarak yazılmıştır. Dip notta bunu düzelttim.
[132] Kitabın aslında «vehuve» kelimesi mükerrer olarak yazılmıştır.
[133] Kitabın aslında kelime farklı yazılmıştır.
[134] O, iki Ca´fer´den biridir. Birincisi, Ca´fer bin Harb ki, mu´tezile mezhebinin ileri gelen âlimlerinden «Ebu´l- Fadl» künyesiyle bilinir ve onların yedinci tabakasındandır. Bu yedinci tabaka, Muhammed bin gebib´in bulunduğu tabakanın aynısıdır. İkincisi ise, Ebu Muhammed, Ca´fer bin Mübeşşir´dir. Her ikisi ile örnek verilirdi- Ve şöyle denirdi : İki Ca´fer´in ilmi ve zühtü tıpkı İyi gidişatta iki Ömer´le örnek verildiği gibi. Bak : «El-Münye Ve´1-Emel», s. 41, 42, 43 ve El-İntisar, s. 231.
[135] Kitabın aslında
[136] Kitabın aslında «bi´t-tesniyeti» kelimesi noktasızdır.
[137] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 284-293.
[138] Markiyûnîler Markİyon´un (Marcîon) mezhebini benîmsiyenlerdir. Onlar, Dîsânîler-den önce gelmişlerdir. Ve kendileri Hristiyanlardan bir taife olup Menâniyye ve Di-Şâniyye mezheplerine çok yakındır. Onlar, kadim olan ziya ve karanlıktan ibaret olan iki asim bulunduğunu ispat ettiler ve yine üçüncü bir asıl ispat ettiler ki, o, orta ve
ceraedici bir karakterde bulunup onunla imtizaç hasıl olmuştur. îbni Nedim´in, «El-Fihrist» adındaki eseri, s- 474, T. El-Mektebet´ül - Ticariyye, Kahire, Şehristânî´nİn .El-Milel Ve´n-Nihal», c. 2, s. 89-91, T. Bağdad eserine bak.
[139] Kitabın aslında bu kelimeden sonra «ba´de´ssuâli min ennehum min eyne kâlû» yani »onlardan sualden sonra, onlar nereden söylediler » anlamını taşıyan ibare varid olmuştur ki, onunla manâ doğru olmaz-
[140] Kitabm aslında buradaki kelime okunamamıştır.
[141] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 293-295.
[142] Şehristânî´nİn «El-Milel Ve´n - Nihal» adlı eserindeki sözlerinden şunlar istinbat edilmiştir : Gerçekten mecûsîler ziya ve karanlıktan ibaret olan âlemin iki kadim aslı bulunduğunu söyliyen seneviyelerden ibarettir. Fakat o, bunları asıl mecûsîler seneviyelerden ayırıyor ki, onlar, iki aslın kadim ve ezelî olmaları caiz değildir, bilakis ziya ezelîdir, karanlık da sonradan var olan hadistir, diye İddia etmişlerdir-Sonra yine kendi aralarında karanlığın hadis olmasının sebebleri hakkında ihtilâf etmişlerdir. Biz şuna inanıyoruz ki : Gerçekten Mâtürîdî burada asıl mecûsîlerden bahsediyor. Bak : Şehristânî´nİn «El´Milel Ve´n-Nihal», c. 2, s. 72, 73, T. Bağdad.
[143] Kitabın, aslında *istecâzû> kelimesi noktasız "ra" harfi olarak yazılmıştır.
[144] Kitabın aslında «bifi´lin» kelimesi «yefalu» olarak yazılmıştır.
[145] Kitabın metninde «ve kâne minhıu ibaresinden sonra «fekad minhu» ibaresi varit olmuştur. Onsuz da manâsı doğrudur.
[146] Kitabın aslında «eş´gerru» kelimesinden sonra «el´hayru. kelimesi varid olmuştur^ Onsuz da mâna doğrudur.
[147] Kitabın aslında -tenfau. kelimesi «yenfau» olarak yazılmıştır.
[148] Kitabın aslında bu ibare .felem yedurr Iienfusihâ mu´ziyeten» olarak varid olmuştur-
[149] Kitabın aslında «cealehâ» kelimesi «ceale» olarak yazılmıştır.
[150] Kitabın aslında «tenfau» kelimesi «ve yerfau» olarak yazılmıştır»
[151] Kitabın aslında «bi´nniami. kelimesi noktalı ´ğayn´ harfi ile yazılmıştır.
[152] Kitabın aslında *cemîu» kelimesi «cem´u» olarak yazılmıştır.
[153] Kitabın aslında «iberan» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[154] Kitabın aslında *bimuâdâtin> kelimesi, açık ´te´ harfi ile yazılmıştır
[155] «veibkâi» kelimesiyle «veittikâi» kelimesini kasdetmiştir. Fakat böyle olmasını tasvip etmek güçtür. Çünkü ondan sonra gelen kelime okunmamaktadır.Kitabın aslında *........> kelime okunamamiştır-
Kitabın aslında «limekrûhetin» kelimesinde ´te´ harfi noktasızdır.
[156] Kitabın aslında .hissin» kelimesi ´ha´ harfi olmadan yazılmıştır.
[157] Kitabın aslında «hakâikehâ- kelimesi .vehakâikuhâ» olarak yazılmıştır
[158] Kitabın aslında *ve yünşiuhâ» kelimesi noktasızdır.
[159] Kitabın aslında «yerâ» kelimesi ierâ» olarak yazılmıştır
[160] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 295-300.
[161] Kitabın aslında «risâletuhû» kelimesi »lirisâletihî» olarak yazılmıştır.
[162] Kitabın aslında «küllin» kelimesi «likülli» olarak yazılmıştır.
[163] Kitabın aslında «yenâluhâ» kelimesi
[164] Kitabın aslında -yedfeuhû» kelimesi «yedfeu» olarak yazılmıştır.
[165] Kitabın aslında «aybun» kelimesi noktasız olarak gelmiştir.
[166] Kitabın aslında «lihikmetin. kelimesi «el´hikmetu» olarak yazılmıştır.
[167] Kitabın aslında «liba´dın. kelimesi, «biba´duu olarak yazılmıştır.
[168] Kitabın aslında «veyestevcibu» kelimesi «veyestevcibû» olarak yazılmıştır.
[169] Kitabın aslında .kerîmen» kelimesi «lirubbemâ» olarak yazılmıştır.
[170] Kitabın aslında .liyedüllûhum» kelimesi «liyedüllühüm» olarak yazılmıştır.
[171] Kitabın aslında «vemedârin» kelimesf olarak yazılmıştır.
[172] Kitabın aslında «el´mihnetu» kelimesi noktasızdır-
[173] Kitabın aslında .ağziyetün» kelimesi «fî ağziyetin» olarak yazılmıştır.
[174] Kitabın aslında «menaha* kelimesi noktasız olarak gelmiştir.
[175] Kitabın aslında «min» kelimesi «minhu» olarak yazılmıştır.
[176] «Mîn´el umûri» bu ibare, metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber metnin dip notunda yazılmıştır.
[177] Kitabın aslında «indehum» cümlesinden sonra «lehum» kelimesi varid olmuştur. Onsuz da manâ doğru olur.
[178] Kitabın aslında «vessale» kelimesi şekilsizdir.
[179] Kitabın aslında «yu´teberu. kelimesi «veyu´teberu» olarak yazılmıştır.
[180] Kitabın aslında bu ibare metinden olduğuna işaret edilmekle birlikte dip notta yazılmıştır.
[181] Kitabın aslında «bezlu» kelimesi noktasız «dâl» harfi iledir.
[182] Kitabın aslında -veyeruddühâ- kelimesi «veyeruddü» olarak gelmiştir-
[183] Kitabın aslında «na´lemu» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[184] Kitabın aslında «el´hakkı. kelimesi mükerrerdir.
[185] Kitabın aslında «el´eşğale» kelimesi noktasızdır.
[186] Kitabın aslında «lir´rusüli» kelimesi «er´rusülü. olarak yazılmıştır.
[187] Kitabın aslında «tüfâdîhâ» kelimesi noktasız ve ´ye´ harfi bulunmadan yazılmıştır´
[188] Kitabın aslında »bil muâzereti» kelimesi «bil mevâddi» olarak yazılmıştır.
[189] Kitabın aslında «âyene» kelimesinden sonra .aleyhi. kBİîm«i yazılmıştır ki, onsuz da manâ doğru olur.
[190] Kitabın aslında «ma´rûfun* kelimesi «mu´rafün» olarak yazılmıştır.
[191] Kitabın aslında fetecîu» kelimesi «mecîun» olarak yazümıştir
[192] Kitabın aslında, metinden olduğunu işaretle beraber «kelimetuhum. cümlesi dip notta varid olmuştur.
[193] O, Ebu İsâ El-Verrâk´dır. Mulhid ve Rafızî olan ibni Râvendî´nin de hocosıdır. Kendisi Seneviyye ve Menâniyye mezhebinden olup râfızlüği ortaya koymuştur. Hicrî 247 yılında ölmüştür. Bak : «EUhtisâr», s. 38, 97, 149, 150, 152, 155, 205, 241.
[194] Kitabın aslında «lehum» kelimesi «lehû» olarak varid olmuştur. Ben onu dip notta «Iehum> olarak tashih ettim.
[195] Kitabın aslında «zâlike» kelimesinin metinden olduğuna işaret edilmekle beraber dip not olarak yazılmıştır.
[196] Kitabın aslında «anhum. kelimesi «anhu» olarak yazılmıştır.
[197] Kitabın aslında -sahibûhum» kelimesi «sahibûhu* olarak yazılmıştır.
[198] Kitabın aslında «fevecedûhum» kelimesi «fevecedûhu. olarak yazılmıştır.
[199] Kitabın aslında «zahirîne esfiyâe etkıyâe. ibaresi, «zâhîran safîyyen takıy-yen* olarak yazılmıştır.
[200] Kitabın aslında «ahvâlinim» kelimesi .ahvâlîhû olarak yazılmıştır.
[201] Kitabın aslında «kevnuhum» kelimesi «kevnuhû- olarak yazılmıştır.
[202] Kitabın aslında «yukîmuhum. kelimesi «yukimuhû- olarak yazılmıştır.
[203] Kitabın aslında «veyec´aluhum. kelimesi «veyec´alühû» olarak yazılmıştır.
[204] Kitabın aslında
[205] Kitabın aslında «umûrehum» kelimesi «umûrehû» olarak yazılmıştır.
[206] Kitabın aslında «ekramehum» kelimesi «er´ramemu- olarak yazılmıştır.
[207] Kitabın aslında «umenâu. kelimesi «âminen» olarak yazılmıştır.
[208] Kitabın aslında «vahyihî. kelimesi «vechi. olarak yazılmıştır.
[209] Kitabın aslında «fehum. kelimesi «fehuve» olarak yazılmıştır.
[210] Kitabın aslında -men» kelimesi «mimmâ> olarak yazılmış ve silinmiştir.
[211] Bu ibare ile Allah-u Teâlâ´nın şu âyetlerine işaret ediyor : «Ey Resulüm de ki: Yemîn olsun, eğer insanlar ve cinler, bu Kur´an´m benzerini getirmek üzere top-lansalar, birbirlerine yardımcı da olsalar, yine onun benzerini getiremezler.» (Isra sûresi, âyet 88). «Haydi Kur´an gibi bir söz getirsinler, eğer doğru söyiiyenler-se...» (Tur sûresi, âyet 34).
[212] Bakara, âyet, 94.
[213] Al-i İmran, âyet, 61.
[214] Hûd, âyet, 55
[215] El-Mâide, âyet, 67
[216] îsrâ sûresi, âyet. 88
[217] Kitabın aslında *neşee» kelimesi «nüşûun» olarak yazılmıştır.
[218] Kitabın aslında «nüşûihî» kelimesi .nesûhu. olarak yazılmıştır.
[219] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 301-324.
[220] O, Ebul Hüseyin Ahmet bin Yahya bin İshak Er-Râvendî´dir. Râvend, Isfahan dolaylarında bir köyün adıdır. Kendisi oraya nisbet edilmiştir. Bağdad´a yerleşmiş olup ilk günlerinde mu´tezile mezhebinden idi. Sonra onlardan ayrılıp mulhid ve zmdık oldu. Kendisi, 205 H. / 820 M- ile 215 H- / 830 M. yılları arasında doğmuştur. Vefatı ise 250 H. / 884 M. yılı içinde vukubulmuştur ve yine 298 H. / 910 M. ile 301 H. / 913 M- yılları arasında vefat ettiği de söylenir. Bak: Naybrıc´ın «Mu-kadime»sinden, Hayyât´ın, «El-İntisar. adlı eseri, s. 25-41.
[221] Kitabın aslında «hattâ» kelimesi «la hattâ» olarak yazılmıştır,
[222] El-Âraf, âyet, 157.
[223] El-Feth, âyet, 29.
[224] EI-Bakara, âyet, 146.
[225] Bak: Cin sûresi, âyet, 72.
[226] Kitabın aslında •min. kelimesi metinin aslından olduğuna işaret edilmekle birlikte, dip not olarak gelmiştir.
[227] El-Bakara, âyet, 94.
[228] El-Feth, âyet, 27.
[229] Es-Saff, âyet, 9.
[230] El-Ankebut, âyet,
[231] Kitabın aslında .kelime okımamamıştır.
[232] Kitabın asbnda «ezhara» kelimesi «zahara. olarak yazılmıştır
[233] Kitabın aslında «tübbeu» kelimesi, ne noktalıdır ve ne de harekeli.
[234] Kitabın aslında «ihtemele» kelimesinin metine âit olduğuna işaret edilmekle beraber, dipnot olarak yazılmıştır.
[235] En-Nahl. âyet, 48. El-Enbiya, âyet, 7.
[236] Eg-Şuarâ, âyet, 197.
[237] Kitabın aslında -.. kelime okunamamıştır.
[238] Kitabın aslında «et´tab´u» kelimesi cet´tabhu» olarak yazılmıştır.
[239] Kitabın aslında .âleme» kelimesi şekilsiz bir haldedir.
[240] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları:324-336.
[241] Patır, âyet, 8.
[242] Eş-Şûarâ, âyet, 3,
[243] En-Nahl, âyet, 127.
[244] Et-Tevbe, ayet, 128.
[245] El-İsra, âyet, 29.
[246] Kitabın aslında «el´akviyâu» kelimesi «li´l akviyâi» olarak yazılmıştır.
[247] Kitabın aslında «zâlike» kelimesi metinden olduğuna işaret edilmekle birlikte dipnotta varid olmuştur.
[248] Kitabın aslında «muvâlâtu» kelimesi «mevlâhu» olarak yazılmıştır.
[249] Âli Imran, âyet, 144
[250] El-Bakara, âyet, 217.
[251] Kitabın aslında «yuktelu» kelimesi noktasız olarak varid olmuştur.
Kitabın aslında .en´nâkibîne» kelimesi noktasız olarak varid olmuştur. Manası : înharaf edenlerdir. Bak: Kamus´un *nekebe» maddesine.
[252] Kitabın aslında «elmuşârifîne» kelimesi noktasızdır. Mânâsı: Fitne sahihleri demektir- Hadîs-i Şerifte «Siz» kapkaranlık fitneler gelmiştir.» Bak : Kamus, *eg´-gerefu» maddesi.
[253] Kitabın aslında «beasehû» kelimesi noktasızdır.
[254] Kitabın aslında «aleyhim, kelimesi «aleyhi» olarak yazılmıştır.
[255] Kitabın aslında «sümme mâ fîhi» cümlesi «temme mâ fîhi´I ukûlu» olarak yazılmıştır.
[256] Kitabın aslında «fema» kelimesi «fîmâ» olarak yazılmıştır.
[257] Kitabın aslanda «kafiyetün» kelimesi *el´kafiyetu. olarak yazılmıştır.
[258] Patır, âyet, 24.
[259] El-Mümünûn, fiyet, 44.
[260] El-Maide, âyet, 15-
[261] El-Cum´a, âyet, 2.
[262] E§-Şûra, âyet, 7.
[263] Tâhâ, âyet, 134.
[264] Fatır, âyet, 42.
[265] El-Mümünûn, âyet, 69
[266] Hûd, âyet, 49.
[267] El-A´lâ, âyet, 6.
[268] El-Kıyâme, âyet, 16.
[269] EI-Ankebût, âyet, 48.
[270] Kitabın aslında «anhu» kelimesi «minhu» olarak yazılmıştır.
[271] Kitabın aslında «durubuhû. kelimesi «min durubihî» seklinde ve noktasız olarak yazılmıştır.
[272] Yunus, âyet, 38.
[273] Yunus, âyet, 16.
[274] Sebe\ âyet, 40
[275] Saâd, âyet, 86.
[276] Ez-Zuhruf, âyet, 24.
[277] Âl-i İmrân, âyet, 64.
[278] Kitabın aslında .bihî* kelimesi «icabetim, olarak yazılmıştır.
[279] Kitabın aslında «ennehû. kelimesi mükerrerdir-,
[280] El-îsrâ, âyet, 88.
[281] El-Hakka, âyet, 41.
[282] Tâhâ, âyet. 133.
[283] Sââd, âyet, 29.
[284] El-Kasas, âyet, 49.
[285] Kitabın aslında -da´vetuhû» kelimesi «da´vetuhum» olarak gelmiştir.
[286] Gafir, âyet, 51.
[287] El-Mücâdile, âyet. 21.
[288] Kitabın aslında «ennehû» kelimesi «iz» olarak gelmiştir.
[289] Ed1 - Duhâ, âyet, 8.
[290] Et´ Tevbe, âyet, 28
[291] Et-Tevbe, âyet, 40.
[292] Et´ Tevbe, âyet, 25.
[293] El-Haşr, âyet, 6
[294] Kitabın aslında «ve´l edilletu» kelimesi metnin dip notunda gelmiştir.
[295] Eş-Şûarâ, âyet, 221.
[296] Es-Saff, âyet, 9.; El-Feth, âyet, 28,; Et-Tevbe, âyet, 33.
[297] Et-Tevbe, âyet, 32.
[298] El-Kamer, âyet, 44.
[299] El-Hicr, âyet, 95.
[300] Et-Tevbe, âyet, 14.
[301] Er-Ra´d, âyet, 41.
[302] Er-Ra´d, âyet, 31.
[303] EI-Enfal, âyet, 7
[304] Âl-i İmrân, âyet, 152.
[305] Kitabın aslında «mimmen. kelimesi «men» olarak yazılmıştır.
[306] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları:337-349.
[307] Kitabın aslında -et´tedbîri» kelimesi «el´bedeneyni. olarak yazılmıştır. Kelimedeki birinci "nun" ve "ye" harfi noktasızdır. Ben onu dip notta >bi´t - tedbîri» olarak tashih ettim.
[308] Kitabın aslında el´bezri» kelimesi noktasızdır.
[309] Kitabın aslında «halle» kelimesi «vehalle» olarak yazılmıştır.
[310] Kitabini aslında «fehuve» kelimesi «fehum» olarak yazılmıştır.
[311] Kitabın aslında «el´yesa´» kelimesi noktasızdır. Kendisi Peygamberdir. Kur´ân-ı Ke-rîm´in En´âm sûresi, 86. âyet ve Sââd sûresi, 48. âyette zikredilmiştir.
[312] Kitabın aslında metninden olduğu işaret edilmekle beraber .Yuşa´ bin Nun» dip notta varid olmuştur. Bak : El-Ahd´ü - Kadîm : YÛşa´ : El-İshah El-Evvel.
[313] Kitabın aslında -bîfi´lihî* kelimesi «bifi´lin. olarak yazılmıştır.
[314] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 349-352.
[315] Kitabın aslında «netekellemu» kelimesi «nükellimu» olarak yazılmıştır.
[316] Kitabın aslında «ebî» kelimesi olarak yazılmıştır.
[317] Kitabın aslında «bi´l celîli minel umûri» cümlesi «bi´l cülleti ye bi´l umûri* olarak yazılmıştır.
[318] Kitabın aslında, metinden olduğuna işaret edilmekle beraber, «İhâleti» kelimesi dip notta varid olmuştur.
[319] Kitabın aslında «el´uzamâu* kelimesi noktasız ve hemzesiz olarak yazılmıştır-
[320] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları:352-355.
[321] Kitabın aslında bu ibare, metnin aslından olduğuna işaret edilmekle birlikte, dip not olarak yazılmıştır.
[322] Kitabın aslında «el´kezibu» kelimesinden sonra «hükmühû» kelimesi yazılmıştır.
[323] Kitabın aslında «alâ» kelimesi «an* olarak yazılmıştır.
[324] Kitabın aslında «lihikmetin* kelimesi «hikmetin» olarak yazılmıştır.
[325] Kitabın aslmda «ve ünşie» kelimesi «ve inşâen» olarak yazılmıştır.
[326] Kitabın aslmda «hakîmin» kelimesi «halîmin» olarak yazılmıştır.
[327] .Kitabın aslında mimmen kelimesi men olarak yazılmıştır.
[328] Kitabm aslında «ves´selvâ» kelimesi »ves´selûhu» olarak yazılmıştır.
[329] Kitabın aslında
[330] "Kitabın aslında «el´beşeri» kelimesi «min´el - beşeri» olarak yazılmıştır.
[331] Kitabın aslında .feyaktülûhum» kelimesi .feyaktülûhu» olarak yazılmıştır.
[332] Kitabın aslında «ahberahum» kelimesi *ahberehû» olarak yazılmıştır. Kitabın aslında «hayâtihim» kelimesi »hayatini» olarak yazılmıştır.
[333] Kitabın aslında «batale» kelimesi metinden olduğuna işaret edilmekle beraber metnin dip notunda varid olmuştur.
[334] Kitabın aslında «alâ- kelimesi «min» olarak varid olmuştur- Kitabın aslında eel´hukemâu» kelimesi »hükmen» olarak varid olmuştur
[335] Kitabın aslında «erkadîmetu» kelimesi «el´kadîmu» olarak varid olmatjtur.
[336] Kitabın aslında «bisefehihf» kelimesi «bisefehin» olarak varid olmuştur.
[337] Kitabın aslında .fehavduhû» kelimesi noktasız "sad" harfi ile yazılmıştır.
[338] El-Enbiyâ, âyet, 23.
[339] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları:355-363.
[340] Kitabın aslında « ibare okunamamıgtır.
[341] El-Enbiyâ, âyet,23
[342]Kitabın aslında «el´a´mâlu*- kelimesi mükerrer olarak yazılmıştır.
[343] Kitabın aslında «aleyhi» kelimesi «fîhi> olarak yazılmıştır
[344] Kitabın aslında .teâlâ» kelimesinden sonra -en» kelimesi yaalmıgtır
[345] En-Nisâ, âyet, 82
[346] Kitabın aslında «tabîatin» kelimesi «tab´uhû» olarak yazılmıştır.
[347] Kitabm aslında «ve tüzeyyinuhâ» kelimesi «veyüzeyyinuhû. olarak yazılmıştır.
[348] Metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber, bu ibaresi dip notta varid olmuştur.
[349] Kitabın aslında «min. kelimesi .an. olarak yazılmıştır.
[350] Kitabın aslında «ve´l hakku» kelimesinde .elif- harfi «vav» harfinden önce yazılmıştır.
[351] Kitabın aslında *lem* kelimesi «mâlem» olarak yazılmıştır.
[352] Kitabın aslında «likülli» kelimesi metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber dip notta yazılmıştır
[353] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 363-368.
[354] Kitabın aslında •vücûbu» kelimesi »vücûdu, olarak yazılmıştır.
[355] Er´ Ra´d, âyet, 10.
[356] Fussilet, âyet, 40.
[357]El-Hacc, âyet, 77.
[358] El-Bakara, âyet, 167
[359] El-Vakıa, âyet, 24
[360] Ez-Zilzal, âyet, 7, 8
[361] En-Nahl, âyet, 90.
[362] Kitabın aslında «ev yutîahâ ve yu´sînâ» ibaresi «ev yutîhî ev ya´sîhî» olarak yazılmıştır.
[363] Kitabın aslında «bihâzâ» kelimesi «fehâzâ» olarak yazılmıştır.
[364] Kitabın aslında «yefaluhû» kelimesi «ya´kıluhû» olarak yazılmşıtır.
[365] Kitabın aslında «anhum* kelimesi «an» olarak yazılmıştır.
[366] Kitabın aslında «anhum» kelimesi «anhu» olarak yazılmıştır.
[367] Kitabın aslında «meşîetuhum» kelimesi cmegîetuhû» olarak yazılmıştır.
[368] Kitabın aslında *hâlu» kelimesi «ha» olarak yazılmıştır. Ben dip notta onu tashih ettim.
[369] Kitabın aslında «ennehû. kelimesi «ennehum> olarak yazılmıştır.
[370] Kitabın aslında «ehlekne» kelimesi «ehlelne» olarak yazılmıştır.
[371] Kitabın aslında «el´hâvlyetu» kelimesi noktasız "ha" harfi ile yazılmıştır.
[372] Kitabın aslında «el´kuyûdü» kelimesi noktasızdır
[373] Kitabın aslında «el´istikâmetü. kelimesi «istikâmetün» olarak yazılmıştır-
[374] Kitabın aslında «ez´zeyğu. kelimesi noktasız olarak yazılmıştır.
[375] Kitabın aslında «tec´alhâ» kelimesi «yec´al» olarak yazılmıştır.
[376] Kitabın aslında «esbetehâ» kelimesi son iki harfi olmaksızın ve büsbütün noktasız olarak yazılmıştır.
[377] Kitabın aslında «tec´al» kelimesi .yec´al» olarak yazılmıştır,
[378] El-En´âm. âyet, 102.
[379] El-En´âm, âyet, 17.
[380] Fussilet, âyet, 46.
[381] En-Nisa, âyet, 83.
[382] E§-Şûra, âyet, 11.
[383] Kitabın aslında *le´temera» kelimesi noktasız ve hemzesizdir.
[384] Kitabın aslında «bihaystt» kelimesi noktasızdır.
[385] Kitabin aslında «anhu» kelimesi «anhâ» olarak yazılmıştır
[386] Kitabın aslında «ve sâre» kelimesi «ve sâret» olarak yazılmıgtır.
[387] El-Müminûn, âyet, 91
[388] Kitabın aslında «liabdihî» kelimesi .liubûdihî. olarak yazılmıştır.
[389] Kitabın aslında «Ieallehû» kelimesi «liUletin> olarak yazılmıştır.
[390] Kitabın aslında «fi´lehû» kelimesi «ca´lehû. olarak yazılmıştır.
[391] Kitabın aslında «vucûdühû bigayrihî» ibaresi «vücûdun biğayrin. olarak yazılmıştır.
[392] Kitabın aslında «tekûnu» kelimesi «yekûnu, olarak yazılmıştır.
[393] Eş-Şûrâ, âyet, 11.
[394] El-Müzemmi!, âyet, 9.
[395] Kitabın aslında .kavle» kelimesinden sonra «men» olarak yazılmıştır.
[396] Eş-Şûra, âyet, 11.
[397] Kitabın aslında «el´halkı. kelimesinden sonra «limekâmihî- kelimesi yazılmıştır
[398] Kitabın aslında «huccetehû» kelimesi «hüccettin, olarak yazılmıştır.
[399] Kitabın aslında «aleyhâ» kelimesi «aleyhi» olarak yazılmıştır
[400] El-En´âm, âyet, 102.
[401] Kitabın aslında «el´fi´lu» kelimesi «el´aklü» olarak yazılmıştır
[402] Kitabın aslında «ve etemmuhâ» kelimesi «ve enmâhâ» olarak yazılmıştır.
[403] Kitabın aslında «ve ebyenuhâ» kelimesi noktasız olarak yazılmıştır. Aynı kelimeyi kitabı nesheden dip notta «ve ebhâhâ» olarak tashih etmiştir.
[404] Allah-u Teâlâ bu hususda şöyle buyurmuştur : «Kim bir hayırlı ve güzel âmelle gelirse, ona on misli sevap verilir...» El-En´âm, âyet, 160,
[405] Kitabın aslında «el´abdü* kelimesi metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber, dip not olarak yazılmıştır,
[406] Kitabın aslında «terciu» kelimesi «yerciu» olarak yazılmıştır.
[407] «Yenfî» kelimesini dip notta «yebkî. olarak tashih ettim, "ye" harfi noktasızdır. Aslının doğru olması daha yakın görülmektedir.
[408] Kitabın aslında «yuvâfıkû» kelimesi «yuvâkifûne. olarak yazılmıştır.
[409] Kitabın aslanda *H´l ilâhi» kelimesi «el´ilâhu» olarak yazılmıştır
[410] Kitabın aslında «mtmmen. kelimesi -men. olarak yazılmıştır.
[411] Kitabın. aslında «ahtâi» kelimesi tahdâri» olarak yazılmıştır.
[412] Kitabın aslında «yekûnu» kelimesi «yekûn» olarak yazılmıştır.
[413] Kitabın aslında *kâne> kelimesinden sonra «bihî» kelimesi varid olmuştur.
[414] Kitabın aslında ctûcibu» kelimesi «yûcibu» olarak yazılmıştır.
[415] Kitabın aslında •licehlihî» kelimesi «bicehlihî» olarak yazılmıştır
[416] Kitabın aslında «el´fi´lu» kelimesi «el´aklu» olarak yazılmıştır.
[417] Kitabın aslında «şey´iyyetehâ» kelimesi noktasızdır.
[418] Kitabın aslında «eş´şey´iyyetu» kelimesi noktasızdır.
[419] Kitabın aslında metinden olduğuna işaret edilmekle beraber «eş´şey´iyyetu» kelimesi dip notta varid olmuştur.
[420] Kitabın aslanda .es´ileten» kelimesi «esviletenâ* olarak yazılmıştır.
[421] Kitabın aslında «tuzkeru» kelimesi «yuzkeru» olarak yazılmıştır
[422] Kitabın aslında yazı bulunmayıp burası bembeyaz kalmıştır.
[423] Kitabın aslında «yuavvidu. kelimesi «avvede» olarak yazılmıştır.
[424] Kitabın aslında, metnin aslından olduğuna işaret edilmek suretiyle kelimesi dip not olarak varid olmuştur.
[425] Kitabın aslında .enâbehum. kelimesi noktasızdır.
[426] Kitabın aslında «a´dâehum» kelimesi «a´dâuhû» olarak yazılmıştır
[427] Yani, terkedilmiş mamur olmayan mekânlar. Bak : Kamus (haşşe) maddesi.
[428] Bu ibare, metinden olduğuna işaret edilmekle beraber dip not olarak varid olmuştur-
[429] Es-Sâffât, âyet 96.
[430] EsSâffât, âyet 95.
[431] El-A´râf, âyet 117.
[432] Kitabın aslında «abedû» kelimesi mükerrerdir.
[433] El-Mâide, âyet 103.
[434] Er-Ra´d, âyet 16.
[435] Kitabın aslında <âlimun> kelimesi mükerrerdir.
[436] Kitabın aslında *fîhâ» kelimesi «fîhi» olarak yazılmıştır.
[437] Kitabın aslında «Ellahu» lefza-i celâli mükerrerdir.
[438] Er-Ra´d, âyet 16
[439] El-En´âm, âyet 102. .
[440] El-Mu´minûn, âyet, 91.
[441] Metindeki «âyetüiı. kelimesini dip notta »esenin, olarak tashih ettim. Zira metindeki manâyı daha doğru ifade etmektedir.
[442] Kitabın aslında «izâ» kelimesi «ve kavluhû zâ zâ» olarak yazılmıştır.
[443] Kitabın aslında «bikavlihim. kelimesi bikavlihı» olarak yazılmıştır.
[444] Kitabın aslında «bisalâtin» kelimesi noktasızdır.
[445] Kitabın aslında «tuvaddihu» kelimesi noktasızdır.
[446] Kitabın aslında «es´sâriî. kelimesi «izi´s-sânî» olarak yazılmıştır-
[447] Kitabın aslında «anhu- kelimesi «minhu» olarak yazılmıştır.
[448] Kitabın aslında «lânefye» kelimesi «en´â» olarak yazılmıştır.
[449] El-Muminûn, âyet 91.
[450]Kitabın aslında «lealle» kelimesi «leallehû enne» olarak yazılmıştır.
[451] Kitabın aslında «iraaletün. kelimesi noktasızdır.
[452] Kitabın aslında ectemiu kelimesi yectemiu olarak yazılmıştır.
[453] Kitabın aslında ibare dip not olarak yazılmıştır.
[454] El-Mülk ayet 13,14.
[455] Yunus ayet 22.
[456] Es- sebe ayet 18.
[457] Er –Rum ayet 21.
[458] El-Hadİd, âyet 27.
[459] El-Mücâdile, âyet 22.
[460] En-Nahl, âyet 80
[461] El-Mâide, âyet 13.
[462] Hud, âyet 17 ve El Burûc, âyet 16.
[463] Kitabın aslında «lekâne» kelimesi metinden olduğuna işaret edilmekle dip notta gelmiştir.
[464] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 368-407.
[465] Kitabın aslında «tetekaddemu- kelimesi «tekaddemu* olarak yazılmıştır.
[466] Kitabın aslında «yeste´dîhim» kelimesi noktasız olarak gelmiştir.
[467] Kitabîn aslında «el´kavlû» kelimesi el´ukûlü» olarak yazılmıştır.
[468] El-Mücâdüe, âyet 4.
[469] Kitabın aslında «vemâ kale» cümlesi .vernâ ğayru men kâlehû» olarak yazılmıştır.
[470] Et-Tevbe, âyet 42.
[471] Kitabın aslında cbeyyene» kelimesi cbeyyenâ» olarak yazılmıştır.
[472] Et-Tevbe, âyet 91.
[473] Et-Tevbe, âyet 93.
[474] En-Nisâ, âyet 25.
[475] Âl-i İmrân, âyet 97.
[476] El-Bakara, âyet 286.
[477] Kitabın aslında «ve kavluhu» kelimesinden önce noktasız olarak «veillâ yâ eyyetuhâ» gelmiştir.
[478] El-Bakara, âyet 233.
[479] Kitabın aslında -velâ» kelimesi mükerrerdir.
[480] Hûd, âyet 20.
[481] El-Kehf, âyet 72. . .
[482] El-Kehf, âyet 75.
[483] El-Kehf, âyet 82.
[484] Et-Teğabun, âyet 16.
[485] Âl-i İmran, âyet 97.
[486] Kitabın aslında -hattâ» kelimesi «haysü» olarak gelmiştir.
[487] Hud, âyet 88.
[488] Kitabın aslında «ibkâehû. kelimesi «ebkâhu. olarak varid olmuştur.
[489] «nekda» kelimesi metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber noktasız olarak metnin dip notunda varid olmuştur.
[490] Kitabın aslında bu ibare metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber metnin dip notunda yazılmıştır.
[491] Kitabın aslında «el´cümeli. kelimesi noktasız ´ha´ harfi ile yazılmıştır
[492] Kitabın aslında «teridu* kelimesi *yeridu» olarak varid olmuştur.
[493] Kitabın aslında «ve´l aslıu kelimesi «vâsilün» olarak yazılmıştır.
[494] Kitabın aslında «mea mâ» kelimesi «meâ mâ» olarak gelmiştir
[495] Kitabın aslında «el´fi´lu» kelimesi «el´aklu» olarak varid olmuştur.
[496] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları:407-415.
[497] Kitabın aslında «teslühıu kelimesi «yeslühu> olarak yazılmıştır.
[498] Kitabın aslında .teslühu. kelimesi «yeslühu. olarak yazılmıştır.
[499] Kitabın aslında •vecemâatühû» kelimesi cvecemâatün» olarak yazılmıştır.
[500] Kitabın aslında «esbetehû. kelimesi noktasız olarak, ve «cemîun. kelimesinden sonra varîd olmuştur
[501] Daha doğru olan -teslühu» kelimesi «yeslühu» olarak yazılmıştır.
[502] Kitabın aslında bu ibare, metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber dip notta varid olmuştur.
[503] Kitabın aslında «el´fi´lu- kelimesi «el´aklu» olarak vaki´ olmuştur.
[504] Kitabın aslında .yef´alu» kelimesi «ya´kilu» olarak yazılmıştır.
[505] Kitabın aslında «bitârikin* kelimesi noktasızdır.
[506] Kitabın aslında 4esmiyetühu» kelimesi .tesmiyetün» olarak yazılmıştır.
[507] Kitabın aslında «Ellâhu» lâfza-i celâlinden sonra «sümme» kelimesi varid olmuştur.
[508] Kitabın aslında «yestetîu» kelimesinden sonra «kable» kelimesi varid olmuştur.
[509] Kitabın aslında «el´bedîhetu» kelimesinden sonra «sümme» kelimesi vaki olmuştur.
[510] Kitabın aslında «dayyea» kelimesi noktasızdır
[511] Kitabın asiında «el´ibâdu» kelimesinden sonra «el´ibâdetü» kelimesi vaki olmuştur.
[512] «el´aklu» kelimesinden sonra »keza» kelimesi vaki olmuştur.
[513] Metinde
[514] Kitabın aslında «bibedâhetin» kelimesi «bibidâyetin» olarak ve noktasız varid olmuştur.
[515] Kitabın aslında «taktîun» kelimesi noktasızdır.
[516] Yani, başkası tarafından oturtulan ve harekete kadir olan.
[517] El-Bakara, âyet 2.S6.
[518] Bu ibare, metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber metnin dip notunda varit olmuştur.
[519] Bu ibare, metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber metnin dip notunda varit olmuştur.
[520] Et-Tevbe, âyet 42.
[521] Ai´\ hâli» kelimesi metnin aslından olduğuna işaret edilmekle beraber dip notta va-rid olmuştur.
[522] Kitabın aslında *Jifikdi» kelimesi -liikdi. olarak yazılmıştır.
[523] Kitabın aslında «müktedıyen» kelimesi noktasız (sad) harfi iledir.
[524] Kitabın aslında «tekûnu» kelimesi .yekûnu» olarak yazılmıştır
[525] Kitabın aslında . . . kelime okunamamıştır. Her halde kelime zait olarak yazılmıştır-Çünkü kitabı nesheden, kelimenin üstüne bu işteki hayretine delâlet eden işaret koymuştur.
[526] Kitabın aslında «el´müsâvilu- kelime böylece yazılmıştır. Her halde kelimeden «süs olan» kastedilmiştir. Bak : Kamus : .sevvelet* maddesi.
[527]Kitabın aslında .kavlehu» kelimesi «yekûlü» olarak yazılmıştır, «ye» harfi ise . noktasızdır.
[528] Kitabın aslında .esbettüm» kelimesi «esteküm* olarak yazılmıştır
[529] Kitabın aslında 4ahtemilu» kelimesi «yahtemilü» olarak yazılmıştır.
[530] Kitabın aslında -tekûnü» kelimesi «yekûnu» olarak yazümıştır-
[531] Bu ibare, metnin dip notunda varid olmuştur.
[532] Kİtabm aslında •minnetin, kelimesi belirsizdir.
[533] Kitabın aslında «feminnetî. kelimesi belirsiz, efe» ve «nun» harfleri noktasızdır.
[534] Kitabın aslında «tedîu» kelimesi noktasızdır ve ondan sonra «illâ» harfi varid olmuştur.
[535] Kitabın aslında «nakrîuiu kelimesi «ba´dun» olarak yazılmıştır
[536] Kitabın aslında «tekûn» kelimesi «yekûn» olarak yazılmıştır.
[537] Kitabın aslında «aleyhâ* kelimesi «aleyhi- olarak yazılmıştır.
[538] Kitabın aslında *gayriyyetu» kelimesi -gayrihî» olarak yazılmıştır.
[539] Kitabın aslında *tahlû» kelimesi -yahlû» olarak yazılmıştır.
[540] Kitabın aslında .tetedââddü* kelimesi noktasız gelmiştir
[541] Kitabın aslında «yetedââddü» kelimesi noktasız olarak varid olmuştur
[542] Kitabın aslında «bimislihî» kelimesi «bihî» olarak varid olmuştur- Dip notda ise «bi-mislihî» kelimesi yazılmıştır. Bu kelime,, manâya daha yakındır.
[543] Kitabın aslında «ve´htiyâru zâlike» kelimesi «ve´htîre» olarak yazılmıştır.
[544] Kitabın aslında çerine» kelimesi mükerrerdir.
[545] Fâtır, âyet 11.
[546] Biz, bu Hadîs´in lâfzı ile istidlal etmiyoruz. Sılai rahimi teşvik babında bir çok Ha-dîs-i Şerifler varid olmuştur. Bak : «El´Mu´cem-uV Mufehres li´1-Elfâz´il Hadîs´in Nebeviyyi´ş-Şerîf»; Lonsenk.
[547] Kitabın aslında «el´levhu* kelimesi «lev» olarak varid olmuştur.
[548] El-A´râf, âyet 34.
[549] Kitabın aslında «mâ> kelimesi «men* olarak yazılmıştır.
[550] Et-Tevbe, âyet 5.
[551] Hûd, âyet 6.
[552] Kitabın aslında .telhakuhûı kelimsei «yelhaku» olarak yazılmıştır.
[553] Kitabın aslında «nekûlü» kelimesi .kale. olarak yazılmıştır
[554] Kitabın aslında «aleyhâ» kelimesi «aleyhi» olarsk yazılmıştır.
[555] Kitabın aslında «sâd* harfi ile olan «asâ» kelimesi «sin» harfi ile yazılmıştır.
[556] Kitabın aslında «bâten» kelimesindeki ´te´ harfi noktasızdır.
[557] Metinden olduğuna işaret edilmekle beraber bu ibare dip not olarak varid olmuştur.
[558] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları: 416-445.[/size]